Nguy hại khi tùy tiện sử dụng bổ sung vitamin

Vitamin đang được nhiều người xem như “liều bồi bổ” cho sức khỏe và sắc đẹp, dẫn đến tình trạng tự ý mua và sử dụng tràn lan.

Thế nhưng đằng sau những lời quảng cáo hoa mỹ là hàng loạt ca ngộ độc, tổn thương gan thận do lạm dụng mà các bệnh viện ghi nhận ngày càng nhiều. Khi vitamin bị hiểu lầm như thuốc bổ vô hại, hành trình chăm sóc sức khỏe rất dễ trở thành con dao hai lưỡi.

Những viên vitamin đủ màu sắc, được quảng cáo như “thần dược” giúp đẹp da, mượt tóc, ngủ ngon, ăn khỏe đang ngày càng xuất hiện nhiều trong tủ thuốc gia đình. Nhiều người vẫn cho rằng bổ sung vitamin là vô hại, nhưng thực tế việc dùng sai cách có thể gây nhiều hệ lụy cho sức khỏe.

Hiện nay, sử dụng vitamin đang trở thành xu hướng phổ biến. Các sản phẩm này được bày bán rộng rãi, đặc biệt trên mạng. Chỉ cần vài thao tác tìm kiếm, hàng trăm loại vitamin hiện ra với lời quảng cáo hấp dẫn như cải thiện sức khỏe, tăng đề kháng, bồi bổ năng lượng, mẫu mã và giá cả vô cùng đa dạng.

Chị L.T.H.B chia sẻ: “Dạo này lên mạng thấy ai cũng nói uống vitamin tốt cho sức khỏe, nào là đẹp da, tăng đề kháng. Thấy vậy mình cũng lo cho gia đình nên mua về cho cả nhà uống mỗi ngày. Ngoài thuốc còn ép thêm nước cam, ăn nhiều rau củ cho chắc. Ai ngờ đi khám thì bác sĩ nói bị dư vitamin, gan với thận đều bị ảnh hưởng. Nghe xong mình sợ luôn. Từ đó mình không dám tự ý uống nữa”. 

Các chuyên gia cho biết vitamin chỉ thực sự cần thiết khi cơ thể thiếu. Việc bổ sung dư thừa không chỉ lãng phí mà còn có thể gây rối loạn chuyển hóa, tích tụ độc chất trong gan, thận. Nhiều trường hợp, nhất là người trẻ, khi phát hiện thì tình trạng đã trở nên nghiêm trọng.

Trong chương trình Lời Cảnh Báo, PGS.TS.BS Lâm Vĩnh Niên cho biết:

“Hiện nay giới trẻ có xu hướng sử dụng vitamin vượt quá nhu cầu. Lý do chính là họ quan tâm đến sức khỏe nhưng lại lo sợ chế độ ăn hiện đại không đủ vitamin. Bên cạnh đó, thông tin sai lệch trên mạng xã hội khiến người trẻ dễ bị dẫn dắt, nhất là khi thiếu kiến thức chọn lọc. Ngoài ra, tâm lý tự chữa bệnh theo ‘bác sĩ Google’ cũng khiến nhiều người coi vitamin như một cách tự điều trị bệnh”. 

Một trong những ngộ nhận phổ biến là “thiếu gì uống nấy”, hoặc “uống nhiều cho nhanh khỏe”. Tuy nhiên, cơ thể không phải chiếc máy có thể nạp vitamin tùy ý. Mỗi loại vitamin có cơ chế hấp thu, chuyển hóa khác nhau nên dùng sai liều, sai thời điểm dễ gây phản tác dụng.

Vitamin tan trong nước như nhóm B và C tưởng chừng vô hại nhưng lạm dụng có thể dẫn đến sỏi thận, viêm loét dạ dày. Các vitamin tan trong dầu như A, D, E, K khi dùng quá liều dễ gây ngộ độc, tổn thương gan, rối loạn thần kinh và tim mạch.

PGS.TS.BS Lâm Vĩnh Niên nhấn mạnh thêm: “Vitamin là chất dinh dưỡng cần thiết nhưng nếu sử dụng quá nhu cầu – dù chỉ là vi chất – vẫn có thể gây tác hại từ nhẹ đến nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Gan là cơ quan dự trữ vitamin, đặc biệt là nhóm tan trong dầu. Khi dùng quá liều, gan có thể bị tổn thương, xơ hóa. Còn các vitamin thải qua thận như vitamin C nếu dùng quá mức sẽ làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận”. 

Thời gian gần đây, các bệnh viện ghi nhận ngày càng nhiều trường hợp ngộ độc vitamin, đặc biệt là vitamin D và A, do người dân tự ý sử dụng trong thời gian dài. Cơ thể không thể tích trữ mãi; khi lượng vitamin vượt quá nhu cầu, chúng trở thành gánh nặng cho gan, thận và tim mạch. Một số người mệt mỏi, chóng mặt, nổi mẩn nhưng tưởng thiếu chất nên tiếp tục uống thêm, khiến tình trạng càng trầm trọng.

ThS.BS Trần Thị Hồng Loan cho biết: “Vitamin có vai trò lớn đối với sức khỏe nhưng việc hấp thu phụ thuộc nhiều yếu tố. Vitamin tan trong chất béo bắt buộc phải uống sau bữa ăn có đầy đủ chất béo thì mới hấp thu tốt. Nếu uống lúc bụng đói, cơ thể không hấp thu được. Vitamin và khoáng chất cũng không hoạt động riêng lẻ mà có sự tương tác với nhau. Vì vậy, để đảm bảo hiệu quả, cần có chế độ ăn đa dạng, cân đối, và bổ sung vitamin đúng thời điểm”. 

Cơ thể con người vốn có cơ chế tự cân bằng nếu được cung cấp dinh dưỡng đầy đủ và duy trì lối sống lành mạnh. Vitamin nên đến từ bữa ăn tự nhiên hơn là từ những viên nang tiện lợi. Khi thật sự cần bổ sung, hãy để bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng quyết định loại, liều và thời gian dùng phù hợp. Đừng để việc chăm sóc sức khỏe trở thành gánh nặng cho chính sức khỏe của mình, bởi dùng sai cách có thể khiến nhiều cơ quan bị ảnh hưởng.

Lời Cảnh Báo là một chương trình mang đầy tính thời sự. Bên cạnh việc phản ánh những vấn đề đang được xã hội quan tâm. Lời Cảnh Báo còn cung cấp cho người dân nhiều kiến thức bổ ích về những vấn đề khác nhau trong cuộc sống như: kinh tế, sức khỏe, giáo dục, an ninh, trật tự, xã hội…

Lời Cảnh Báo được phát sóng vào lúc 19h50 Thứ Hai và Thứ Tư hàng tuần trên kênh THVL1.