Mỗi người đều phải đối mặt với những quyết định lớn trong đời, từ lựa chọn nghề nghiệp, đầu tư tài chính, đến các vấn đề cá nhân như kết hôn hay ly hôn.
Đối với các em học sinh, sinh viên việc lên kế hoạch, mục tiêu tương lai khá khó khăn vì thiếu kinh nghiệm, hiểu biết. Trong khi đó, dù có nhiều trải nghiệm, nhưng đôi khi cha mẹ lại chưa thực sự hiểu và quan tâm đến ước mơ của con. Chính vì vậy, việc làm thế nào để đưa ra những quyết định đúng đắn cho tương lai của con em luôn là sự lo lắng của các gia đình.
Ngược lại, với người trưởng thành thì sự nghiệp, hôn nhân cũng là những vấn đề không dễ dàng gì khi phải đưa ra quyết đình.
Anh Phạm Trần Thiên Ân (TP.HCM) chia sẻ: “Tôi đã làm việc một thời gian khá dài, có nguồn thu nhập ổn định và tích lũy nhiều kinh nghiệm và có một số vốn. Từ lâu tôi ấp ủ ước mơ mở công ty riêng. Hiện tại tôi rất đắn đo, suy nghĩ rất nhiều về việc có nguồn thu nhập ổn định và kinh doanh riêng”.
Làm sao để đưa ra quyết định đúng đắn?
Thạc sĩ Thái Thị Mai Trân (Chuyên gia Tâm lý) chia sẻ trong chương trình Câu Chuyện Cuộc Sống tuần qua: “Chúng ta nên áp dụng phương pháp “Phân tích có hệ thống” đối với các lựa chọn, đánh giá kĩ lưỡng thông tin có hệ thống để chọn ra lựa chọn tốt nhất để quyết định. Mọi quyết định đều có mức độ rủi ro nhất định. Trong trường hợp chúng ta thất bại, hãy xem đó là bài học, thử thách giúp chúng ta vững vàng hơn. Để hoàn thiện hơn, chúng ta nên nhìn nhận vấn đề một cách khách quan, tham khảo chuyên gia để có được cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn, chúng ta cũng nên đưa ra thời hạn cụ thể khi quyết định vấn đề”.
Các bước áp dụng:
-
Hiểu rõ vấn đề cần quyết định
Trước khi chọn lựa, bạn cần xác định mình đang quyết định về điều gì và mục tiêu cuối cùng là gì.
👉 Ví dụ: Nếu bạn đang cân nhắc có nên chuyển việc hay không, hãy tự hỏi:
- Mình không hài lòng với công việc hiện tại ở điểm nào?
- Công ty mới có thực sự tốt hơn hay chỉ là cảm giác nhất thời?
- Mình muốn gì trong sự nghiệp 3-5 năm tới?
Việc xác định rõ những điều này giúp bạn tránh đưa ra quyết định vội vàng vì cảm xúc nhất thời.
-
Thu thập thông tin cần thiết
Đừng quyết định chỉ dựa vào cảm tính. Bạn cần tìm hiểu tất cả các lựa chọn và xem xét kỹ thông tin liên quan.
👉 Ví dụ: Nếu bạn đang cân nhắc mua một căn hộ, hãy nghiên cứu về:
- Giá cả, vị trí, tiềm năng tăng giá.
- Chất lượng xây dựng, tiện ích, chủ đầu tư.
- Khả năng tài chính của bản thân: có thể trả góp bao nhiêu mỗi tháng?
Càng có nhiều dữ kiện, bạn càng dễ đưa ra quyết định đúng đắn.
-
So sánh lợi ích và rủi ro
Mọi quyết định đều có mặt tốt và mặt xấu. Hãy viết ra danh sách ưu – nhược điểm của từng lựa chọn để có cái nhìn khách quan hơn.
👉 Ví dụ: Khi chọn giữa việc ở lại công ty hiện tại hay nhận lời mời từ một công ty khác thì bạn cần lập danh sách các yếu tố quan trọng như lương, cơ hội thăng tiến, môi trường, đồng nghiệp… Sau khi nhìn bảng so sánh, bạn có thể cân nhắc xem điều gì quan trọng với mình hơn.
-
Lắng nghe cảm xúc của bản thân
Dữ liệu là quan trọng, nhưng đừng quên cảm nhận của chính bạn. Nếu một lựa chọn khiến bạn căng thẳng, áp lực, có thể nó không phù hợp.
👉 Ví dụ: Nếu bạn đang cân nhắc giữa hai căn nhà, dù một căn có giá tốt hơn nhưng nếu bạn luôn cảm thấy bất an về vị trí hoặc không thích không gian sống, thì có lẽ đó không phải là lựa chọn phù hợp.
Hãy thử tưởng tượng cuộc sống của bạn sau khi quyết định, nếu cảm giác thoải mái, nhẹ nhõm, đó có thể là dấu hiệu tốt.
-
Hỏi ý kiến người có kinh nghiệm
Hãy tham khảo những người đã từng trải qua tình huống tương tự hoặc chuyên gia trong lĩnh vực đó.
👉 Ví dụ: Nếu bạn đang phân vân về việc du học, hãy hỏi những người từng đi du học về trải nghiệm thực tế. Họ có thể giúp bạn nhìn ra những vấn đề mà bạn chưa nghĩ đến.
Tuy nhiên, đừng để ý kiến người khác quyết định thay bạn. Hãy chỉ sử dụng chúng như một nguồn tham khảo.
-
Đặt thời hạn ra quyết định
Nhiều người mắc kẹt trong vòng lặp suy nghĩ quá lâu mà không thể đưa ra quyết định. Hãy đặt ra một mốc thời gian cụ thể để kết thúc việc cân nhắc.
👉 Ví dụ: Nếu bạn có 3 tháng để chọn trường đại học, hãy chia nhỏ thời gian:
- Tháng 1: Tìm hiểu và thu thập thông tin.
- Tháng 2: Liệt kê danh sách rút gọn.
- Tháng 3: Đưa ra quyết định cuối cùng.
Điều này giúp bạn tránh rơi vào tình trạng trì hoãn hoặc do dự quá mức.
-
Chấp nhận rủi ro và hành động
Không có quyết định nào hoàn hảo 100%. Một khi bạn đã suy nghĩ kỹ, hãy dứt khoát hành động thay vì sợ hãi.
👉 Ví dụ: Nếu bạn quyết định mở một quán cà phê, chắc chắn sẽ có rủi ro. Nhưng nếu bạn đã có kế hoạch kinh doanh tốt, có sự chuẩn bị tài chính và thị trường tiềm năng, hãy tin vào quyết định của mình và bắt đầu.
Tóm lại
- Xác định rõ vấn đề và mục tiêu.
- Thu thập thông tin đầy đủ trước khi quyết định.
- Cân nhắc lợi ích và rủi ro bằng cách liệt kê ưu – nhược điểm.
- Lắng nghe cảm xúc của bản thân, tránh bị chi phối bởi cảm xúc nhất thời.
- Hỏi ý kiến từ người có kinh nghiệm nhưng vẫn giữ quyền quyết định.
- Đặt thời hạn cụ thể để ra quyết định, tránh trì hoãn.
- Dứt khoát hành động khi đã có đủ dữ liệu.
