Những niềm vui nhỏ cũng có thể mang đến khoảnh khắc ngất ngây

“Ngất ngây” – nghe tưởng như một cảm xúc xa xỉ, nhưng thật ra nó có thể đến từ những điều rất nhỏ: ánh nắng xuyên qua khung cửa, bản nhạc vang lên lúc sớm mai, hay một tách cà phê nóng giữa ngày đông lạnh.

“Ngất ngây” vì một buổi sáng trong veo

Tuần trước, tôi thức dậy sau giấc ngủ sâu. Hôm đó, không có việc gì gấp, không cuộc hẹn, không áp lực. Ngoài trời rét buốt, nhưng nắng thì rực rỡ lạ thường. Khi kéo rèm, ánh sáng ùa vào, khiến tôi có cảm giác thời gian bỗng giãn nở vô tận.

Tôi pha một tách cà phê, rồi bật nhạc. Bản Ngũ tấu Piano giọng Mi giáng trưởng, Op. 44 của Schumann vang lên. Sau đó, tôi nghe Prélude à l’après-midi d’un faune của Debussy, rồi tìm đến bài thơ cùng tên của Mallarmé – nguồn cảm hứng của bản nhạc ấy.

Thơ Mallarmé có thứ nhạc điệu mềm như sương, khiến người đọc như tan vào từng con chữ. Sáng hôm đó, tôi chỉ ngồi yên, đọc và nghe, để cảm xúc từ từ ngấm vào mình.

Khi ấy, tôi nhận ra mình đang ngất ngây – không phải vì điều gì lớn lao, mà chỉ vì được sống trọn vẹn trong khoảnh khắc.

Khi ta hòa vào thế giới và gặp lại chính mình

“Ngất ngây” với tôi là cảm giác vừa tan vào thế giới bên ngoài, vừa ý thức rõ ràng hơn về bản thân. Nó là sự hòa hợp hiếm hoi giữa tập trung tuyệt đối vào điều mình cảm nhận và sự tự do nội tâm sâu thẳm.

Giống như trong tình yêu thể xác – khi ta vừa hòa vào người kia, vừa nhận ra chính mình. Nhà văn John Berger, trong tiểu thuyết G. (1972), đã viết rất hay:

“Sự khác biệt của nàng như một tấm gương. Bất cứ điều gì chàng nhận ra ở nàng đều làm tăng thêm ý thức về bản thân chàng, mà không làm chệch hướng sự chú ý khỏi nàng.”

Khoảnh khắc ấy – giữa tình yêu, âm nhạc hay thơ ca – đều mang chung một bản chất: sự buông bỏ hoàn toàn, để ta được giải phóng khỏi những gánh nặng của chính mình.

Nhà văn Virginia Woolf từng nói: phần lớn cuộc đời ta bị che phủ bởi “lớp bông gòn” – những việc nhỏ nhặt, lặp đi lặp lại mỗi ngày: dọn dẹp, nấu ăn, giặt giũ, sửa đồ, gửi đơn hàng…

Nếu may mắn, ta có thể tạm quên chúng; nếu không, chính chúng vắt kiệt ta. Thế nhưng, đôi khi giữa dòng đời tẻ nhạt ấy, lại xuất hiện những “khoảnh khắc hiện hữu” – nơi ta bỗng thấy đời sống sáng bừng và trọn vẹn.

Đó chính là những khoảnh khắc ngất ngây – khi ta được chạm vào vẻ đẹp thuần khiết của sự sống.

Thế giới hôm nay dường như đang mất dần khả năng cảm nhận. Con người lao vào những cơn nghiện – ma túy, phim ảnh, mạng xã hội, điện thoại – để tìm cảm giác thăng hoa. Nhưng càng tìm, họ càng rơi vào trống rỗng.

Triết gia Michael McGhee viết trong Spirituality for the Godless (2021):

“Không phải ngẫu nhiên mà hình ảnh một ngôi nhà đang cháy trở thành biểu tượng của khủng hoảng khí hậu. Và tất cả chúng ta đều đang ở bên trong – vẫn mải mê với những trò tiêu khiển của mình.”

Ông cho rằng, nếu muốn thay đổi thế giới, ta phải bắt đầu từ bên trong – từ việc tìm lại khả năng rung động, biết ngất ngây trước vẻ đẹp giản dị của đời thường.

Nghệ sĩ đi dây Philippe Petit – người từng đi trên sợi dây nối giữa hai tòa tháp đôi năm 1974 – từng nói:

“Cuộc sống phải được sống ở ranh giới của nó. Bạn phải nổi loạn. Phải từ chối lặp lại chính mình. Phải xem mỗi ngày là một thách thức.”

Với Petit, sự ngất ngây đồng nghĩa với việc sống hết mình, dấn thân, chấp nhận rủi ro. Nhưng không phải ai cũng cần đi trên dây để cảm thấy sống động. Đôi khi, chỉ cần dám sống trọn trong một buổi sáng yên tĩnh, lắng nghe nhịp tim mình hòa cùng bản nhạc – thế là đủ.

Ngất ngây vì được sống

Từ Virginia Woolf đến Nietzsche, Camus, D. H. Lawrence hay George Orwell, họ đều gặp nhau ở một điểm chung: tình yêu với sự sống.

Lawrence từng viết:

“Ta nên nhảy múa trong ngây ngất vì ta đang được sống, đang có một thân xác, đang là một phần của vũ trụ hữu hình.”

Còn Orwell, người tưởng như khô khan, lại từng nói về Shakespeare rằng:

“Ông yêu bề mặt của trái đất và quá trình của sự sống.”

Tình yêu ấy – không phải với những điều siêu hình, mà với chính thế giới này – giúp họ tìm được niềm vui đơn giản trong việc được tồn tại.

Nietzsche khuyên: “Mỗi ngày, hãy tự hỏi – mình có thể làm gì để hôm nay dễ chịu hơn?”
Ông tin rằng, hạnh phúc không nằm ở những điều to tát, mà trong cách ta đối diện với cái nhỏ bé: ăn gì, đọc gì, khi nào nghỉ ngơi, khi nào dạo chơi.

Điều ông nhắc nhở ta, có lẽ, là hãy chậm lại, để ý và cảm nhận. Vì phần lớn chúng ta đang vội vàng đi qua cuộc đời mà quên sống.

Tôi cũng vậy – nhiều khi quên mất rằng niềm vui có thể đến từ chính hiện tại. Nhưng rồi, mỗi khi lắng nghe lại những lời của Nietzsche, Woolf hay Berger, tôi như được nhắc nhớ: sự ngất ngây, niềm hạnh phúc sâu thẳm, không nằm ở đâu xa. Nó đang ở đây – trong một tách cà phê, trong một bản nhạc, trong hơi thở của chính mình.

Có lẽ, sống “ngất ngây” không có nghĩa là chạy theo khoái cảm hay thăng hoa liên tục, mà là sống với tâm thế sẵn sàng đón nhận – đón nhận cái đẹp, sự sống và cả chính mình.

Vì hạnh phúc, rốt cuộc, không phải là điều ta tìm thấy ở đâu đó ngoài kia, mà là khả năng ta nhìn thấy và cảm nhận được những điều đang hiện diện quanh mình.

Sưu tầm