Xử lý khi vợ chồng bất đồng quan điểm trong cách dạy con

Mỗi đứa trẻ lớn lên trong tình yêu thương của gia đình, nhưng cách yêu thương và nuôi dạy không phải lúc nào cũng giống nhau giữa các thành viên. Không ít bậc cha mẹ từng rơi vào cảnh mỗi người một cách thậm chí mâu thuẫn với cả ông bà trong cách dạy con.

Nếu không biết cách xử lý, những mâu thuẫn này không chỉ khiến mối quan hệ vợ chồng căng thẳng mà còn tạo ra những tác động tiêu cực đến tâm lý và sự phát triển của con trẻ.

Những khác biệt thường gặp trong gia đình Việt

1. Khác biệt trong cách kỷ luật con cái

Chị Phượng (Q.7, TP.HCM) chia sẻ: “Tôi cho rằng nên nghiêm khắc với con trai 12 tuổi để con rèn tính kỷ luật, nhưng chồng tôi lại thương con theo kiểu chiều chuộng. Tôi la con vì làm bài tập ẩu, thì anh ấy lại bảo ‘kệ nó, lớn lên rồi sẽ khác’. Lâu dần, con sợ tôi, chỉ dám chia sẻ với bố, còn tôi thì trở thành người mẹ khó tính trong mắt con.”

Đây là tình trạng rất phổ biến trong các gia đình Việt, khi một bên nghiêng về kiểu giáo dục “kỷ luật sắt”, bên còn lại thì theo xu hướng “nuôi con tự nhiên”. Nếu không cùng nhau điều chỉnh, trẻ sẽ bị đặt vào thế giằng co giữa hai thái cực, thiếu cảm giác an toàn và nhất quán.

2. Mâu thuẫn trong định hướng học tập

Anh Minh (Hà Nội), một kỹ sư IT, muốn con theo học ngành công nghệ. Trong khi đó, vợ anh – chị Thảo – yêu nghệ thuật và phát hiện con gái có năng khiếu hội họa. Chị ủng hộ con học mỹ thuật, còn anh thì lo ngại “học vẽ biết làm gì, sau này kiếm sống thế nào”.

Áp lực định hướng nghề nghiệp từ cha mẹ đôi khi không phản ánh nhu cầu, năng lực và đam mê thực sự của đứa trẻ. Khi cha mẹ mâu thuẫn mà không tôn trọng ý kiến con, trẻ dễ rơi vào trạng thái bối rối, mất phương hướng, thậm chí phản kháng bằng sự thờ ơ hoặc nổi loạn.

3. Không thống nhất trong cách xử lý hành vi sai trái của con

Một bà mẹ từng kể: “Con tôi học lớp 4, hay nói dối. Tôi muốn đưa con đến gặp chuyên gia tâm lý để can thiệp sớm, nhưng chồng tôi lại bảo ‘trẻ con mà, nói dối chút đâu có sao’. Anh ấy cho rằng tôi nghiêm trọng hóa vấn đề.”

Sự khác biệt trong nhận định mức độ nghiêm trọng của một hành vi là một điểm mấu chốt dẫn đến mâu thuẫn. Nếu không giải quyết khéo léo, sẽ có một bên cảm thấy “cô độc” trong vai trò làm cha/mẹ, và dần từ bỏ việc can thiệp, để mặc con theo chiều hướng tiêu cực.

Vì sao con trẻ lại là người tổn thương nhất?

Khi cha mẹ bất đồng nhưng lại không biết cách thảo luận riêng mà tranh cãi ngay trước mặt con, trẻ sẽ cảm thấy hoang mang, lo sợ, thậm chí tội lỗi vì nghĩ mình là nguyên nhân gây ra xung đột. Trẻ cũng học được thói quen né tránh, lừa dối, hoặc thao túng để “lợi dụng” điểm yếu của từng người.

Trong chương trình Câu Chuyện Cuộc Sống tuần qua, thạc sĩ Trần Hương Thảo (chuyên gia tâm lý) chia sẻ: “Đôi khi có những trường hợp vợ chồng xảy ra bất đồng trước mặt con trẻ về phương pháp giáo dục. Đây là điều chúng ta tuyệt đối nên tránh, vì khi chúng ta tranh cãi trước mặt con trẻ, chúng hiểu được rằng bản thân cha mẹ cũng không thống nhất về phương pháp dạy hay mục tiêu. Chính sự mâu thuẫn ấy làm cho đứa trẻ không biết nên tin vào điều gì”.

Hệ quả lâu dài là sự mất cân bằng trong phát triển nhân cách: trẻ không biết tin vào ai, cư xử thiếu nhất quán, hoặc hình thành thái độ tiêu cực về mối quan hệ vợ chồng và mô hình gia đình.

Vậy, cha mẹ nên làm gì để vượt qua những khác biệt?

1. Tránh tranh cãi trước mặt con

Nguyên tắc đầu tiên là: mọi bất đồng nên được thảo luận khi không có mặt con. Dù cha mẹ có mâu thuẫn sâu sắc đến đâu, việc tranh cãi trước mặt con sẽ chỉ khiến trẻ mất đi cảm giác an toàn và ổn định.

 2. Lắng nghe và không phủ nhận quan điểm của nhau

Thay vì vội bác bỏ ý kiến của đối phương, hãy thử hỏi: “Vì sao anh/em nghĩ như vậy?”, “Điều gì khiến anh/em tin cách đó sẽ tốt hơn?”. Khi hai người lắng nghe và thấu hiểu lý do đằng sau mỗi lựa chọn, sự đồng thuận sẽ dễ hình thành hơn.

3. Tìm điểm chung, ưu tiên lợi ích của con

Thay vì tranh cãi ai đúng ai sai, hãy đặt câu hỏi: “Cách nào sẽ giúp con phát triển tốt hơn, trong thời điểm này?”. Điều này sẽ kéo cả hai trở lại mục tiêu chung và giúp giảm cái tôi cá nhân.

4. Cùng học hỏi và cập nhật kiến thức

Tham gia các lớp học làm cha mẹ, đọc sách, tham vấn chuyên gia không chỉ giúp cha mẹ nâng cao kỹ năng mà còn tạo một “ngôn ngữ chung” trong cách nhìn nhận và xử lý tình huống. Việc đồng hành cùng nhau học hỏi là cơ hội gắn kết vợ chồng trong hành trình làm cha mẹ.

Lời kết

Chuyên gia Tâm lý lâm sàng Đặng Khánh An – Bệnh viện ĐH Y Dược TP.HCM – chia sẻ: “Dạy con là một tiến trình cần có kế hoạch từ cha mẹ. Bên cạnh các yếu tố thuộc về quan điểm cá nhân, văn hóa gia đình, cha mẹ vẫn cần theo dõi chương trình giáo dục ở trường học đang điều chỉnh theo quan điểm như thế nào.

Từ đó, cha mẹ sẽ tìm hiểu và phối hợp cùng quan điểm giáo dục ở trường để tạo nên sự đồng nhất. Bởi vì hệ thống giáo dục chung sẽ đi theo những thay đổi lớn của xã hội, nên đôi khi trong việc giáo dục ở gia đình, cha mẹ cần hiểu sự thay đổi này để có những điều tiết phù hợp trong tiến trình giáo dục con”.

Sự khác biệt trong quan điểm nuôi dạy con không phải là điều đáng sợ, nếu vợ chồng biết đối thoại và cùng nhau điều chỉnh vì lợi ích chung của trẻ.

Điều quan trọng không phải là ai đúng, mà là con trẻ nhận được sự đồng hành trọn vẹn và thống nhất từ cả cha lẫn mẹ.

Giáo dục con không phải là “trận chiến” để giành phần thắng, mà là hành trình chung để cùng nhau lớn lên – cả cha mẹ lẫn con cái.