Mỗi người trong chúng ta đều có những tiềm năng riêng và có thể tỏa sáng nếu được khơi dậy đúng lúc. Thế nhưng, đôi khi chính sự tự ti lại khiến ta nghi ngờ giá trị bản thân, ngần ngại bước ra khỏi vùng an toàn và bỏ lỡ nhiều cơ hội.
Có người e ngại vì từng thất bại, có người thu mình lại vì sợ ánh nhìn hay lời đánh giá của người khác. Cũng có người mãi so sánh mình với người xung quanh, để rồi dần đánh mất niềm tin vào chính mình.
Trong chương trình Câu Chuyện Cuộc Sống, chị Phạm Thị Như Quỳnh (tỉnh Lâm Đồng) chia sẻ: “Trước đây, tôi là một người khá tự ti và rụt rè. Khi bắt đầu với dự án homestay, tôi luôn nghĩ rằng mình sẽ không làm được. Nhưng sau khi suy nghĩ kỹ, tôi quyết định bắt đầu từ những việc nhỏ nhất – chăm chút từng góc nhỏ của homestay, học cách giao tiếp và lắng nghe ý kiến của khách hàng.
Mỗi lời động viên, mỗi góp ý của khách chính là nguồn động lực để tôi cố gắng hơn. Dần dần, tôi nhận ra mình có thể tạo nên một không gian độc đáo, một ngôi nhà ấm cúng – nơi khách hàng không chỉ đến để lưu trú, mà còn để tận hưởng trọn vẹn vẻ đẹp và cảm xúc của Đà Lạt”.
Các chuyên gia nói gì?
ThS Nguyễn Văn Sang – Phó khoa Khoa học Xã hội, Trường đại học Quốc tế Hồng Bàng – chia sẻ: “Tôi nhận thấy hiện nay có rất nhiều bạn trẻ mang trong mình sự tự ti – có thể là về ngoại hình, sắc đẹp, năng lực hay khả năng của bản thân. Nhiều bạn cảm thấy e dè khi đứng trước đám đông, hoặc ngại giao tiếp với bạn bè.
Khi chúng ta liên tục so sánh mình với người khác – về ngoại hình, học lực, điều kiện kinh tế hay nhiều khía cạnh khác, thì sự tự ti ấy ngày càng lớn dần, khiến nhiều bạn trở nên thu mình, ngại thể hiện bản thân.
Lâu dần, điều này có thể dẫn đến những vấn đề tâm lý nghiêm trọng hơn, thậm chí là trầm cảm hoặc khó khăn trong giao tiếp xã hội. Sự tự ti, nếu không được nhận diện và vượt qua, có thể trở thành rào cản lớn trong sự phát triển của mỗi người”.
ThS Võ Minh Thành – Khoa Tâm lý học, Trường đại học Sự phạm TP.HCM – chia sẻ: “Sự tự ti khiến nhiều bạn trẻ thiếu tự tin khi đưa ra các quyết định quan trọng trong học tập, công việc, cũng như trong cuộc sống. Khi tự ti, các bạn thường nghĩ rằng mình không làm được, sợ sai, không dám thử thách bản thân hay đối mặt với khó khăn.
Chính điều đó khiến nhiều cơ hội trôi qua một cách đáng tiếc. Tự ti không chỉ ảnh hưởng đến việc học tập và định hướng mục tiêu, mà còn tác động đến các mối quan hệ xã hội. Nếu không vượt qua được sự tự ti, các bạn sẽ gặp nhiều hạn chế trong phát triển bản thân, cũng như trong hành trình học tập và nghề nghiệp sau này”.
TS Trịnh Viết Then – Trưởng Bộ môn Tâm lý học, Trường đại học Quốc tế Hồng Bàng – chia sẻ: “Mỗi người đều có những năng lực, điểm mạnh và điểm yếu riêng. Việc so sánh những điểm yếu hoặc điều chưa hoàn thiện của bản thân với sự thành công và hoàn hảo của ngườikhác chỉ khiến chúng ta dễ rơi vào cảm giác tự ti, ảnh hưởng đến mối quan hệ và cuộc sống.
Để vượt qua sự tự ti, trước hết mỗi người cần nhận thức rõ về bản thân – hiểu được điểm mạnh, điểm yếu, năng lực, giá trị và phẩm chất của chính mình. Từ đó, phát huy những điểm mạnh, rèn luyện và nuôi dưỡng những phẩm chất tích cực, đồng thời không ngừng học hỏi để nâng cao kiến thức, kỹ năng và xây dựng các mối quan hệ lành mạnh.
Bên cạnh đó, khi cảm thấy thiếu tự tin hoặc rơi vào trạng thái tự ti, chúng ta có thể tìm kiếm sự hỗ trợ – chia sẻ với bạn bè, người thân, đồng nghiệp, hoặc nhờ đến sự giúp đỡ chuyên nghiệp từ các nhà tâm lý học. Điều này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản thân, khai phá tiềm năng và từng bước lấy lại sự tự tin trong cuộc sống”.
Các bước để vượt qua sự tự ti
1. Nhận ra và gọi tên nỗi tự ti của mình
Trước hết, hãy thành thật: bạn đang tự ti về điều gì? Ngoại hình, học vấn, công việc, khả năng giao tiếp, hay vị thế trong mối quan hệ? Khi bạn gọi tên được nó, bạn đã đi được nửa chặng đường rồi. → Hãy viết ra: “Mình cảm thấy tự ti khi… vì…” — rồi thử hỏi ngược lại: “Điều này có thật sự đúng, hay chỉ là cảm giác mình nghĩ vậy?”
2. Phân biệt giữa “thực tế” và “so sánh”
Phần lớn cảm giác tự ti đến từ việc so sánh bản thân với người khác, chứ không phải vì bạn thật sự tệ.
Người kia có thể hơn bạn ở điểm này, nhưng bạn lại có thế mạnh ở điểm khác.
Cuộc sống mỗi người là một hành trình, không thể dùng cùng một thước đo.
Hãy tập trung vào hành trình của chính mình thay vì cuộc đua của người khác.
3. Nhìn lại những điều bạn đã làm được
Khi tự ti, ta thường quên mất những gì mình đã vượt qua.
Bạn đã từng dũng cảm ở đâu?
Bạn đã từng giúp ai, làm điều gì có ý nghĩa? Hãy viết ra, dù nhỏ nhất — đó là bằng chứng sống cho thấy bạn có giá trị thật sự.
4. Đặt ra mục tiêu nhỏ và kiên trì hoàn thành
Thay vì cố “hết tự ti ngay”, hãy chọn những bước nhỏ để củng cố niềm tin:
Giao tiếp với một người mới.
Học thêm kỹ năng mình thấy yếu.
Tập thể dục, ăn uống lành mạnh, chăm chút bản thân.
Mỗi lần bạn hoàn thành một việc, dù nhỏ, bạn đang tự chứng minh rằng mình có thể làm được.
5. Bao dung với bản thân như cách bạn an ủi người khác
Hãy tự hỏi: nếu người bạn thân nói “Tớ thấy tớ chẳng ra gì cả”, bạn sẽ nói gì với họ? → Hãy nói điều đó với chính mình. Bạn không cần phải hoàn hảo để xứng đáng được yêu thương — chỉ cần thật và tử tế với bản thân.
6. Chọn môi trường giúp bạn phát triển
Đôi khi, cảm giác tự ti không chỉ đến từ bên trong, mà còn do những người xung quanh khiến bạn thấy mình “nhỏ bé”.
“Mình chưa hoàn hảo, nhưng mình đang cố gắng. Và thế là đủ.”
Câu nói tưởng đơn giản, nhưng nếu lặp lại mỗi ngày, nó sẽ dần “thay dây thần kinh tự ti” bằng “niềm tin ấm áp”.
Vượt qua sự tự ti là hành trình khám phá và khẳng định giá trị bản thân. Mỗi ngày, hãy chọn cách tin tưởng vào chính mình, dám thử thách bản thân và không sợ mắc sai lầm. Khi chiến thắng được sự tự ti, cuộc sống sẽ mở ra nhiều cơ hội mới, và chúng ta sẽ dễ dàng chạm tới thành công như mong đợi.
Nguồn: Câu Chuyện Cuộc Sống
Chương trình Câu Chuyện Cuộc Sống phát sóng vào lúc 19:50 Thứ Ba, Thứ Năm và Thứ Sáu hàng tuần trên kênh THVL1