Để hôn nhân bền vững: bớt so sánh, duy trì năng lượng tích cực

Trong hôn nhân, việc so sánh dù vô ý hay có chủ đích đều dẫn đến những hệ lụy đáng tiếc. Thực tế, khi vợ hoặc chồng liên tục đưa ra những so sánh giữa bạn đời với người khác, điều này không chỉ làm tổn thương lòng tự trọng của đối phương mà còn tạo nên bầu không khí căng thẳng, làm ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình, thậm chí hôn nhân có thể bị đổ vỡ.

Đừng để so sánh làm ảnh hưởng tới hôn nhân

Chiều hôm ấy, trong căn bếp nhỏ của mẹ chồng, Mai lặng lẽ rửa bát, mắt đỏ hoe. Mâm cơm vừa dọn xong, chồng cô buông đũa, giọng dửng dưng: “Em coi lại đi, nấu ăn gì mà nhạt nhẽo. Mẹ anh ngày xưa nấu canh rau muống cũng ngọt hơn em nhiều.” Mẹ chồng không nói gì, chỉ liếc nhìn rồi đứng dậy vào phòng. Mai cúi mặt. Cô biết mình nấu chưa ngon, nhưng cách anh so sánh cô với mẹ anh – hay với bất kỳ ai – khiến cô thấy mình nhỏ bé, thất bại, và không được trân trọng.

Mai không phải là người duy nhất trải qua cảm giác đó. Trong đời sống hôn nhân, việc so sánh người bạn đời với “mẫu hình lý tưởng” – người yêu cũ, cha mẹ, đồng nghiệp, thậm chí cả “chồng nhà người ta” – tưởng như vô tình, nhưng lại để lại những vết xước âm thầm trong lòng người ở lại.

So sánh – gốc rễ của tổn thương

Văn hóa phương Đông vốn đề cao chuẩn mực gia đình, nơi người vợ giỏi giang, đảm đang, chồng tài giỏi, thành đạt là điều đáng tự hào. Tuy nhiên, khi tiêu chuẩn đó biến thành cái thước đo áp đặt lên người bạn đời, sự kỳ vọng dễ dàng biến thành so sánh. Một người vợ có thể nghe chồng khen mẹ mình nấu ăn ngon, chăm cháu khéo. Một người chồng có thể nghe vợ nhắc đến ông chồng hàng xóm giỏi kiếm tiền, ga-lăng với vợ. Những lời nói tưởng như vô hại ấy, nếu lặp lại đủ nhiều, sẽ âm thầm tạo nên cảm giác “mình không đủ tốt”, “mình không bằng ai”.

Khi sự so sánh không còn là động lực

Một số người biện minh rằng việc so sánh sẽ giúp vợ/chồng mình cố gắng hơn. Nhưng hôn nhân không phải là cuộc thi, và càng không phải là nơi để ai đó bị đặt lên bàn cân với người khác. Điều khiến một mối quan hệ phát triển không phải là áp lực, mà là sự thấu hiểu và động viên đúng cách.

Anh Duy, 38 tuổi, từng tự hào là người “nói thẳng để vợ tốt hơn”. Nhưng sau 5 năm hôn nhân, vợ anh bắt đầu ít trò chuyện, ít chia sẻ, và cuối cùng là đệ đơn ly hôn. “Cô ấy bảo sống với tôi cô ấy luôn thấy mình thua kém, phải cố gồng để vừa lòng tôi, nhưng càng cố thì tôi càng chê.” – Duy chia sẻ. “Tôi cứ nghĩ so sánh là để giúp cô ấy hoàn thiện, ai ngờ lại giết chết lòng tự trọng và niềm vui của cô ấy.”

Chuyên gia Trương Tấn Tài – Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam – chia sẻ: 

“Việc so sánh giống như một con dao hai lưỡi, nếu so sánh theo hướng tích cực sẽ thúc đẩy sự phát triển, tuy nhiên nếu so sánh theo chiều hướng tiêu cực sẽ dẫn đến nhiều điều bất ổn trong đời sống hôn nhân. Khi chúng ta đưa câu chuyện lên bàn cân để so sánh, đặc biệt là khi so sánh người bạn đời của mình với một ai đó, điều này vô tình sẽ làm người ấy cảm thấy bất mãn hoặc cảm thấy họ bị thiếu tôn trọng, niềm tin và cảm thấy bản thân bị đánh giá thấp. Việc so sánh còn gây ra một áp lực vô hình cho họ”.

Hiểu và chấp nhận sự khác biệt

Trong hôn nhân, mỗi người đều mang theo những điểm mạnh – điểm yếu, những thói quen và cách sống riêng từ gia đình gốc. Không ai giống ai hoàn toàn, và điều quan trọng là chấp nhận sự khác biệt ấy thay vì mong đối phương phải trở thành “phiên bản tốt hơn” của người khác.

Việc xây dựng một mối quan hệ khỏe mạnh không đến từ việc cứ nhắc đến “người khác”, mà từ việc học cách nhìn nhận nỗ lực của chính người bạn đời. Khi người vợ thức dậy sớm nấu ăn cho cả nhà, dù món ăn chưa thật khéo. Khi người chồng cố gắng về sớm ăn cơm dù công việc bận rộn. Những điều nhỏ bé đó, nếu được công nhận và biết ơn, sẽ nuôi dưỡng tình yêu bền lâu hơn bất kỳ sự so sánh nào.

ThS tâm lý Nguyễn Thị Tâm chia sẻ:

“Nếu một người phụ nữ vừa làm việc công sở, vừa phải làm việc nhà hay dạy dỗ con cái thì tất cả những điều đó sẽ làm người phụ nữ kiệt sức, và điều này ảnh hưởng rất lớn đến hạnh phúc gia đình. Phân công việc nhà sao cho phù hợp với khả năng hoặc sở thích của từng người để cùng nhau gánh vác và cả hai không cảm thấy mệt nhọc”.

Hãy ngừng việc so sánh

Chuyên gia Trương Tấn Tài – Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam – cho biết, hãy ngừng so sánh trong hôn nhân, điều này cần sự hợp tác từ hai phía. Chúng ta cần nhìn nhận việc so sánh không mang lại lợi ích và nó chỉ mang lại những bất ổn, thậm chí là tạo ra sự xa cách giữa hai người.

Cứ mỗi lần so sánh, chúng ta đã gieo một hạt mầm không tốt vào tâm trí đối phương, về lâu dài sẽ trở thành hình ảnh không tốt và khiến người bị so sánh cảm thấy tự ti cũng như không được tôn trọng. Thay vì những điểm đối phương chưa tốt, thì chúng ta nên tập trung vào điểm tốt của nhau và công nhận chúng, khi những điểm tốt ấy đủ lớn thì những điểm hạn chế còn lại sẽ không còn cơ hội để xuất hiện.

Góp ý để đối phương tốt hơn khác với việc so sánh theo hướng tiêu cực, thay vì so sánh chúng ta nên biết trân trọng những nỗ lực của đối phương.

Đừng để hôn nhân bị chi phối bởi những so sánh mà hãy xây dựng dựa trên tình yêu, sự hiểu biết và cảm thông, từ đó giúp gia đình thêm gắn bó và hạnh phúc hơn.

Duy trì năng lượng tích cực trong gia đình

Bên cạnh việc ngừng chỉ trích, so sánh thì chúng ta cũng cần duy trì năng lượng tích cực để gia đình luôn bình yên, là chỗ dựa tinh thần của mỗi thành viên trong gia đình. 

Một không khí gia đình tích cực, yêu thương và thấu hiểu chính là điều nuôi dưỡng cảm xúc, giúp mỗi thành viên cảm thấy được nâng đỡ và gắn bó hơn. Nhưng giữa nhịp sống thường ngày, làm sao để duy trì, chia sẻ và kết nối?

Một gia đình hạnh phúc không phải là gia đình không có mâu thuẫn, mà là nơi mọi người biết cách vượt qua xung đột một cách nhẹ nhàng và giữ cho không khí luôn ấm áp. Dưới đây là những cách đơn giản nhưng hiệu quả giúp duy trì năng lượng tích cực trong tổ ấm:

Bắt đầu từ chính mình

Muốn gia đình tích cực, trước hết bản thân mỗi người phải học cách giữ bình tĩnh, sống lành mạnh và biết chăm sóc cảm xúc của mình. Khi bạn vui vẻ, bình an, bạn sẽ dễ lan tỏa tinh thần tích cực đến những người xung quanh.

Giao tiếp không phán xét

Biết lắng nghe, chia sẻ chân thành và nói chuyện một cách tôn trọng sẽ giảm bớt hiểu lầm. Hạn chế trách móc hay so sánh, thay vào đó hãy dùng lời lẽ nhẹ nhàng, bắt đầu bằng “mình cảm thấy…” thay vì “anh/em luôn…”.

Ghi nhận những điều tốt đẹp

Một lời khen đúng lúc, một cái ôm hay đơn giản là cái gật đầu cảm ơn có thể khiến người thân cảm thấy được trân trọng. Đừng tiếc lời công nhận những nỗ lực – dù là nhỏ – của vợ/chồng hay con cái.

Cùng duy trì những thói quen ấm áp

Những hành động lặp lại như ăn tối cùng nhau, chúc ngủ ngon, hoặc cuối tuần cùng nấu ăn sẽ giúp kết nối các thành viên trong gia đình. Sự ổn định trong những khoảnh khắc này tạo cảm giác an toàn và gần gũi.

Biết buông bỏ và tha thứ

Trong đời sống chung, không tránh khỏi những lúc khó chịu. Hãy học cách bỏ qua những chuyện nhỏ nhặt và tha thứ khi cần thiết. Một lời xin lỗi chân thành có thể xoa dịu rất nhiều tổn thương không đáng có.

San sẻ việc nhà và trách nhiệm

Khi mọi người cùng góp sức, không ai cảm thấy bị quá tải hay bị bỏ rơi. Sự công bằng và tinh thần đồng đội giúp không khí gia đình dễ chịu và tích cực hơn.

Biến nhà thành nơi “muốn trở về”

Giữ cho tổ ấm sạch sẽ, có tiếng cười, mùi cơm thơm, hoặc đơn giản là không gian để ai cũng được là chính mình. Một ngôi nhà ấm áp không nằm ở đồ đạc đắt tiền mà ở cảm giác được yêu thương, thấu hiểu.

Thạc sĩ Huỳnh Trần Hoài Đức (chuyên gia tâm lý) cho biết, trong các mối quan hệ gia đình thường quá gần gũi, nên chúng ta dễ xem thường những chi tiết nhỏ hay không thực hiện những lời cảm ơn hoặc xin lỗi cần thiết. Điều này làm chúng ta quên đi việc mình cần phải trân trọng những giá trị trong mối quan hệ ngay bên cạnh chúng ta.

Giữa vợ và chồng, một cử chỉ đẹp hay câu nói quan tâm cũng làm cho đối phương có một cảm xúc tích cực, điều này góp phần gắn kết và giúp mối quan hệ trở nên tốt đẹp hơn.

Xem thêm các vấn đề thời sự xung quanh đời sống trong chương trình Câu Chuyện Cuộc Sống phát sóng trên đài THVL1 vào lúc 19:50 Thứ Ba, Thứ Năm và Thứ Sáu hàng tuần. Câu Chuyện Cuộc Sống là chương trình có thời lượng 7-9 phút khai thác thông tin đa chiều, khách quan về các vấn đề đời sống xã hội đang được công chúng quan tâm. Bằng những cuộc đối thoại ngắn kết hợp video dàn dựng, phóng sự phản ánh, Câu Chuyện Cuộc Sống làm khơi gợi lên những chủ đề đang được xã hội quan tâm như: đạo đức gia đình, trách nhiệm với xã hội, pháp luật, pháp lý, văn hóa, an toàn sống của những cá nhân, tập thể điển hình,…

Bên cạnh đó, Câu Chuyện Cuộc Sống còn chia sẻ những ý kiến phân tích, đánh giá từ các chuyên gia, những suy ngẫm, trăn trở về các sự kiện, vấn đề trong xã hội đã, đang và sẽ diễn ra. Đồng thời, chương trình còn tạo nên kênh thông tin phản biện, định hướng dư luận xã hội, mang đến những kỳ vọng về sự tốt đẹp, an lành và hướng thiện.