Sự thiếu tinh tế trong việc giữ khoảng cách phù hợp có thể khiến tình thân trở thành gánh nặng, tình bạn trở thành áp lực, thậm chí làm cho các mối quan hệ trong gia đình và công việc dần xa cách.
ThS Đoàn Thị Minh Thoa – Trường đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG TP.HCM – chia sẻ: “Khái niệm giữ khoảng cách đúng mực là khả năng thiết lập ranh giới và thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau trong các mối quan hệ. Làm sao để không quá xa cách đến mức lạnh nhạt, nhưng cũng không quá gần gũi khiến mình vô tình xâm phạm vào quyền tự do của người khác.”
Việc giữ khoảng cách không chỉ nằm ở khoảng cách vật lý, mà còn thể hiện ở sự tinh tế trong giao tiếp – từ cách lựa chọn lời nói, đặt câu hỏi, chia sẻ thông tin, cho đến việc quan sát hay can thiệp vào đời sống cá nhân của người khác.
Ở mức độ cao nhất, đó chính là biểu hiện của sự tôn trọng và thấu hiểu giữa con người với nhau – nền tảng quan trọng để xây dựng những mối quan hệ lành mạnh và bền vững.
Theo các chuyên gia tâm lý, tùy vào các mối quan hệ khác nhau và khoảng cách trong giao tiếp cũng khác nhau, nhưng tất cả đều dựa chung vào nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau.
1. Khoảng cách lý tưởng giữa đồng nghiệp
Một mối quan hệ đồng nghiệp “lành mạnh” thường nằm giữa hai thái cực: Không quá xa cách (chỉ nói chuyện công việc, lạnh lùng, khép kín). Cũng không quá thân (chia sẻ chuyện riêng tư, nói xấu, can thiệp đời sống cá nhân).
Anh Nguyễn Hùng Anh (TP.HCM) chia sẻ: “Khi đi làm, mình nghĩ ai cũng cần có một khoảng không gian riêng. Sự quan tâm của đồng nghiệp là điều tốt, nhưng nếu họ can thiệp quá sâu vào cuộc sống cá nhân thì mình sẽ cảm thấy ngột ngạt và khó chịu”.
Những giới hạn cần giữ rõ trong môi trường công sở
Về cảm xúc: Có thể thân thiện, đùa vui, nhưng không nên chia sẻ quá nhiều về chuyện riêng tư, đặc biệt là chuyện tình cảm, gia đình hoặc thu nhập. Khi đồng nghiệp buồn hoặc có mâu thuẫn, hãy thể hiện sự cảm thông, không phải sự tò mò.
Bạn có thể nói “Nếu cần mình hỗ trợ gì thì cứ nói” sẽ tốt hơn “Chuyện gì mà bạn khóc vậy?”.
Về giao tiếp:
- Nên tách biệt giờ làm và giờ riêng tư: đừng nhắn tin công việc quá khuya, trừ khi thật sự khẩn cấp.
- Không dùng các kênh cá nhân (Facebook, Zalo riêng) để trao đổi chuyện công việc nếu người kia không thoải mái.
- Khi bàn tán, tránh chủ đề nhạy cảm như chính trị, tôn giáo, thu nhập, mối quan hệ cá nhân trong công ty.
Hành động: Giúp đỡ nhau trong công việc là tốt, nhưng đừng thay người khác làm phần việc của họ – điều đó vừa khiến bạn mệt, vừa tạo lệ thuộc. Nếu thân thiết đến mức hay đi chung, ăn trưa cùng… cũng nên tránh để hình ảnh đó khiến người khác hiểu nhầm là “phe nhóm”.
Cách giữ mối quan hệ thân tình mà vẫn tôn trọng ranh giới nơi công sở
Thẳng thắn nhưng nhẹ nhàng: Nếu ai đó hỏi quá sâu, bạn có thể nói: “Mình hơi ngại nói chuyện này, chắc để khi khác nhé.” Câu này vừa lịch sự vừa giúp họ hiểu ranh giới của bạn.
Giữ thái độ nhất quán: Khi bạn không tiết lộ quá nhiều chuyện riêng, người khác cũng sẽ tự hiểu đâu là mức chia sẻ phù hợp.
Thay vì thân bằng chuyện riêng, hãy thân bằng năng lực.
Một mối quan hệ đồng nghiệp bền là mối quan hệ được xây trên sự tôn trọng và hỗ trợ công việc, không phải cảm xúc cá nhân.
Khi xảy ra mâu thuẫn, tách biệt người và việc.
Đừng đem cảm xúc riêng vào công việc, cũng đừng mang việc ra để chỉ trích con người.
Biết khi nào nên lắng nghe, khi nào nên dừng.
Nếu ai đó than phiền quá nhiều, bạn có thể nghe một lúc rồi nhẹ nhàng hướng về hướng giải pháp: “Vậy giờ mình có thể làm gì để chuyện đó bớt căng hơn nhỉ?”
Dấu hiệu bạn đang giữ được “khoảng cách lành mạnh”
- Bạn có thể chia sẻ vui buồn nhưng không thấy ngại nếu không nói hết.
- Người kia tôn trọng thời gian và không gian riêng của bạn.
- Hai bên có thể bất đồng nhưng vẫn làm việc được cùng nhau.
- Sau giờ làm, bạn không cảm thấy bị “kiệt sức xã hội” vì phải cố tỏ ra thân thiện.
Tóm lại, giới hạn giữa đồng nghiệp thân tình và đồng nghiệp quá thân nằm ở mục đích kết nối:
Thân để làm việc hiệu quả hơn, chứ không phải để can thiệp sâu vào đời nhau.
Ranh giới trong tình bạn
Nhiều người nhầm rằng bạn thân là người “biết hết mọi thứ” về mình. Thật ra, sự thân thiết thực sự không nằm ở việc biết nhiều, mà ở chỗ tôn trọng những điều người kia không nói ra.
Nói cách khác:
“Tình bạn trưởng thành là khi ta hiểu rằng mình không cần xuất hiện trong mọi chương của cuộc đời họ, nhưng vẫn có mặt khi họ cần.”
Những ranh giới cần được tôn trọng trong tình bạn
- Dù thân đến đâu, bạn không có quyền quyết định thay họ — dù là tình yêu, công việc hay mối quan hệ gia đình. Bạn có thể góp ý, nhưng đừng ép họ phải nghe. Bạn có thể lo, nhưng đừng kiểm soát.
👉 Câu nói “Mình chỉ muốn tốt cho bạn thôi” đôi khi lại vô tình tạo áp lực. Hãy để họ tự chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình.
- Bạn thân không phải nơi để xả hết mọi buồn bực mỗi ngày, mà là người có thể chia sẻ một phần, rồi tự đi tìm cách cân bằng.
Nếu chỉ một người liên tục “đổ” cảm xúc tiêu cực, tình bạn sẽ mất cân bằng.
Một cách là nói thẳng nhưng nhẹ:
“Mình luôn sẵn sàng nghe, nhưng hôm nay đầu óc mình hơi căng, mình sợ không giúp được nhiều, để mai mình nghe kỹ hơn nha.”
- Bạn thân không có nghĩa là phải luôn đi cùng, biết hết, hoặc được quyền can thiệp vào các mối quan hệ khác của nhau. Họ có thể có nhóm bạn khác, điều đó không có nghĩa là bỏ rơi bạn. Họ có thể cần thời gian riêng, không phải vì hết thân mà chỉ vì đang cần nạp năng lượng.
Tình bạn trưởng thành không đòi hỏi sự hiện diện liên tục, mà là sự tin tưởng bền lâu.
Cách giữ thân tình mà không vượt ranh giới
Hỏi trước khi khuyên:
“Mày muốn nghe tao góp ý hay chỉ muốn kể cho nhẹ lòng thôi?”
→ Câu hỏi này cực kỳ hiệu quả để không biến lời khuyên thành sự áp đặt.
Giữ bí mật cho nhau, nhưng đừng gánh thay.
Có thể đồng hành, nhưng đừng làm “người cứu hộ cảm xúc” mỗi khi bạn mình vấp ngã. Hãy giúp họ đứng dậy, chứ đừng cõng họ đi.
Đừng so sánh độ thân.
“Hồi trước mày kể cho tao hết mà giờ giấu chuyện này” – câu này rất dễ khiến tình bạn xa cách. Ai cũng có quyền giữ riêng cho mình vài điều.
Chấp nhận sự thay đổi.
Người ta có thể thay đổi, mối quan hệ cũng vậy. Không phải vì bạn kém quan trọng, mà vì cuộc sống của mỗi người mở rộng hơn.
Sự thân thiết thật sự không đến từ “số lần gặp”, mà từ chất lượng của từng lần gặp.
Dấu hiệu một tình bạn có khoảng cách lành mạnh
- Hai người có thể im lặng mà không thấy gượng.
- Có thể không liên lạc thường xuyên nhưng gặp lại vẫn như cũ.
- Có thể nói thật mà không sợ bị phán xét.
- Biết dừng đúng lúc khi thấy người kia đang không muốn chia sẻ.
Chị Hoàng Ngọc Quỳnh (TP.HCM) chia sẻ: “Mình nghĩ trong tình bạn nên có một khoảng cách vừa đủ. Việc quan tâm lẫn nhau là điều tốt, nhưng nếu cả hai thường xuyên xen vào chuyện riêng của nhau thì rất dễ khiến đối phương cảm thấy khó chịu. Theo mình, một tình bạn đúng nghĩa là khi cả hai biết tôn trọng lẫn nhau và luôn sẵn sàng có mặt để chia sẻ, đồng hành khi cần”.
Tóm lại, Bạn thân không có nghĩa là hòa làm một.
Chuyên gia tâm lý Trương Đài Trang – Trung tâm Tâm lý và Phát triển Con người NHC Việt Nam – chia sẻ: “Việc quan tâm quá mức hay can thiệp quá sâu có thể trở thành gánh nặng cảm xúc đối với người khác.
Khi chúng ta can thiệp quá sâu, bản thân có thể nghĩ rằng mình làm vậy vì thương, vì lo lắng cho đối phương, nhưng thực tế lại khiến họ cảm thấy áp lực và nặng nề. Họ có thể cảm thấy không được bày tỏ ý kiến, không có quyền tự quyết, dẫn đến sự khó chịu và ức chế.
Dần dần, sự quan tâm quá đà như vậy có thể khiến mối quan hệ mất đi sự kết nối ban đầu. Trong một số trường hợp, nó còn khiến đối phương bùng nổ cảm xúc – như tức giận, cáu gắt, chọn cách im lặng hoặc ngừng giao tiếp, làm cho mối quan hệ trở nên xa cách và rạn nứt”.
Giữ khoảng cách trong mối quan hệ vợ chồng
Vợ chồng thân thiết là tốt, nhưng nếu biến sự thân thiết thành kiểm soát — theo dõi điện thoại, kiểm tra tài khoản, tra hỏi bạn bè, can thiệp sở thích — thì tình yêu sớm muộn cũng biến thành nghĩa vụ.
Tình yêu cần sự gần gũi, nhưng hôn nhân lại cần cả khoảng cách để thở.
Một nhà tâm lý từng nói:
“Khi bạn muốn người kia chia sẻ mọi thứ với mình, hãy tự hỏi: liệu mình đang tìm sự kết nối, hay đang sợ bị bỏ lại?”
Ba ranh giới quan trọng trong hôn nhân
Về cảm xúc: Hai người có thể chia sẻ những lo lắng, sợ hãi, niềm vui — nhưng không có nghĩa phải giống nhau trong mọi cảm xúc.
Mỗi người có cách phản ứng khác nhau với áp lực. Nếu một người cần thời gian im lặng, người kia không nên xem đó là “lạnh nhạt”.
👉 Thay vì hỏi dồn: “Anh đang nghĩ gì mà im vậy?”, hãy thử:
“Em thấy anh hơi trầm, nếu muốn nói chuyện thì em ở đây nhé.”
Câu nói nhỏ này vừa thể hiện quan tâm, vừa cho đối phương không gian.
Về tài chính
- Dù có chung ngân sách, mỗi người vẫn nên có một khoản cá nhân để cảm thấy tự chủ và không phải “xin phép” cho mọi chi tiêu nhỏ.
- Việc minh bạch tài chính quan trọng, nhưng không đồng nghĩa phải kiểm soát từng hóa đơn.
👉 Một cuộc hôn nhân trưởng thành là khi hai người biết rõ tiền đi đâu, nhưng không soi xét lý do của nhau.
Đời sống cá nhân
Ai cũng cần một khoảng “riêng”: thời gian cho bản thân, cho bạn bè, hoặc sở thích riêng mà không cần người kia tham gia.
Nhiều người nhầm rằng “làm gì cũng phải có nhau mới là yêu”, nhưng thật ra sự gắn bó mạnh nhất là khi cả hai vẫn thấy vui dù người kia đang ở một thế giới khác trong cùng mái nhà.
👉 Khi một người có khoảng trời riêng, họ sẽ mang năng lượng mới trở về, thay vì chỉ lặp lại những mệt mỏi hàng ngày.
Cách giữ sự thân mật mà không xâm phạm ranh giới
- Học cách lắng nghe mà không phán xét.
Khi người kia chia sẻ, họ không cần bạn giải pháp, họ cần sự an toàn để nói thật.
- Không “sở hữu hóa” người kia.
Tình yêu là cùng nhau xây dựng, không phải ràng buộc. Càng cố giữ, bạn càng mất.
- Chấp nhận khác biệt.
Hai người có thể yêu nhau sâu sắc mà vẫn có những thứ không thể đồng điệu.
Điều quan trọng là biết dừng ở sự tôn trọng, chứ không cố “sửa” đối phương.
- Giữ sự riêng tư tối thiểu.
Không đọc tin nhắn, không tra lịch sử tìm kiếm, không hỏi dò người thân hay bạn bè về nhau.
Niềm tin không đến từ kiểm soát, mà từ việc biết rằng dù không kiểm soát, người kia vẫn chọn mình.
Dấu hiệu cho thấy vợ chồng đang giữ khoảng cách lành mạnh
- Có thể ở cạnh nhau mà không cần nói vẫn thấy dễ chịu.
- Có thể bất đồng mà không xúc phạm.
- Có thể tách ra để phát triển mà không sợ mất nhau.
- Có thể nói thật mà không bị dùng điều đó chống lại sau này.
Khi ranh giới bị xâm phạm
- Một người cảm thấy bị giám sát, không được là chính mình.
- Mỗi lần im lặng là một cuộc tra hỏi.
- Mỗi lần đi đâu là phải giải thích.
- Và dần dần, tình yêu không còn là lựa chọn, mà là nghĩa vụ.
Đó là lúc hôn nhân không còn “thân tình”, mà trở thành một cái lồng có hai người cùng giam mình bên trong.
Kết lại
Ranh giới trong hôn nhân không phải là sự xa cách, mà là đường biên của lòng tôn trọng.
Một cuộc hôn nhân đẹp là khi cả hai vẫn giữ được cá tính riêng, nhưng chọn quay về với nhau sau mỗi hành trình riêng ấy.
ThS Đoàn Thị Minh Thoa – Trường đaị học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG TP.HCM – chia sẻ thêm: “Giữ khoảng cách đúng mực không có nghĩa là dựng lên một bức tường ngăn cách, mà là xây một hàng rào đủ thấp để chúng ta vẫn có thể mỉm cười, trò chuyện cùng nhau, nhưng đồng thời vẫn giữ được không gian riêng cho mỗi người.
Trong thời đại kết nối liên tục như hiện nay, khoảng cách đúng mực giống như một liều “vitamin” giúp các mối quan hệ trở nên khỏe mạnh hơn, vì nó nuôi dưỡng sự tôn trọng và lòng tin giữa con người với nhau.
Khi biết đứng ở vị trí vừa đủ gần để quan tâm và vừa đủ xa để không gây áp lực, chúng ta sẽ duy trì được sự gắn kết bền vững, an toàn trong mối quan hệ.
Đồng thời, khi thể hiện sự quan tâm một cách khéo léo, người khác sẽ cảm nhận được sự tôn trọng, và mối quan hệ cũng vì thế mà trở nên tốt đẹp hơn”.
Khoảng cách đúng mực không phải là sự xa cách, mà là sự tinh tế trong cách ứng xử. Nó giúp mỗi người có không gian riêng để cảm thấy thoải mái, đồng thời duy trì sự tôn trọng và niềm tin lẫn nhau trong các mối quan hệ.