Thực ra, hạnh phúc cũng có nhiều dạng, trong đó, có hai hình thức hạnh phúc, nhưng chỉ có một hình thức đem lại hạnh phúc bền lâu. Phần lớn chúng ta cứ mải mê với loại hạnh phúc chóng vánh mà quên đi loại hạnh phúc sâu sắc hơn, để rồi cứ thế sống trong những mức độ hạnh phúc tạm bợ. Tin vui là, bạn hoàn toàn có thể thay đổi điều đó!
Hãy thử nghĩ xem, có phải trong cuộc sống chúng ta thường chạy theo những thú vui nhất thời như ăn ngon, đi chơi, hay mua sắm? Chúng ta thích những cảm giác “sướng rơn” khi thỏa mãn các giác quan, nhưng rồi niềm vui ấy chóng tàn, giống như món ăn thừa để lại cái bụng đói cho chúng ta sau khi đã no nê.
Còn hạnh phúc từ ý nghĩa và mục đích thì khác. Đó là khi ta cho đi, khi ta chia sẻ, khi ta thấy được sự thay đổi tích cực từ hành động của mình. Cảm giác đó như một cái ôm ấm áp cho tâm hồn, khiến ta cảm thấy mình có giá trị hơn.
Tóm lại, theo các nhà khoa học, hạnh phúc được chia thành 2 loại, bao gồm:
Hạnh phúc hedonistic (hạnh phúc thỏa mãn giác quan) là tất cả những gì vui vẻ từ các giác quan—nó đem lại niềm vui, nhưng không kéo dài được lâu.
Hạnh phúc eudaimonic (hạnh phúc từ ý nghĩa và mục đích) là niềm vui bạn cảm nhận khi giúp đỡ người khác, khi tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống.
Nếu bạn biết cách kết hợp cả hai loại hạnh phúc này, cuộc sống của bạn sẽ trở nên phong phú và thú vị hơn nhiều. Vậy tại sao không thử? Hãy bắt đầu tìm kiếm những khoảnh khắc ý nghĩa trong đời sống hàng ngày. Bạn sẽ không chỉ cảm nhận được niềm vui mà còn có thể tạo ra niềm vui cho người khác.
Sức hút của hạnh phúc Hedonic
Hạnh phúc hedonic—có thể hiểu nôm na là sex, ma túy và nhạc rock—chứa đựng tất cả những niềm vui từ các giác quan: món ăn ngon, tiền bạc, thậm chí là sự nổi tiếng và được yêu mến. Những trải nghiệm này mang đến cho ta một cảm giác hưng phấn tạm thời, nhưng rồi lại rơi vào cái cảm giác thiếu thốn khiến ta phải tìm kiếm nhiều hơn.
Chúng ta thường liên kết hạnh phúc trực tiếp với niềm vui, hình dung nó như một chuỗi khoảnh khắc thú vị, vui vẻ, hay sensual.
Trong khi hạnh phúc hedonic mang đến những phút giây tươi vui bất chợt, thì chúng ta phải thừa nhận rằng: những khoảnh khắc ấy chỉ kéo dài trong chớp mắt.
Khi cơn hưng phấn đầu tiên lắng xuống, chúng ta lại rơi vào vòng tìm kiếm những cảm giác mới—dù đó là một bộ phim yêu thích hay một bữa ăn sang chảnh—đó chính là cái “bánh xe hedonic” khi chúng ta chạy theo những thú vui phù du.
Hơn nữa, chúng ta còn thường bị thuyết phục rằng hạnh phúc có thể mua được—rằng một món đồ mới hay một kỳ nghỉ xa hoa sẽ lấp đầy khoảng trống trong lòng. Thế nhưng, những người sống trong các xã hội vật chất thường báo cáo rằng họ cảm thấy kém thỏa mãn hơn, đôi khi thậm chí còn trầm cảm hơn. Điều này làm nổi bật cái bẫy của hạnh phúc hedonic: mặc dù nó rất quyến rũ, nhưng nó thường dẫn đến cảm giác trống rỗng khi những niềm vui ấy phai nhạt.
Vậy, làm thế nào để mang đến nhiều hạnh phúc bền vững hơn cho cuộc sống của chúng ta? Hãy thử nghĩ về việc tìm kiếm những niềm vui sâu sắc hơn, những khoảnh khắc ý nghĩa, và chia sẻ niềm hạnh phúc ấy với người khác. Chắc chắn rằng, khi ta biết cách tạo dựng những kỷ niệm đáng nhớ, cuộc sống sẽ trở nên phong phú hơn rất nhiều!
Hạnh phúc Edudaimonic – hạnh phúc bền lâu
Hạnh phúc eudaimonic chuyển hướng từ niềm vui cá nhân sang những điều lớn lao hơn—kết nối, phục vụ, và tìm kiếm ý nghĩa trong cuộc sống. Loại hạnh phúc này nuôi dưỡng tâm hồn chúng ta và mang lại cảm giác mãn nguyện bền lâu.
Việc cho đi không chỉ giúp chúng ta cảm thấy tốt hơn mà còn tăng cường hạnh phúc hơn cả khi chúng ta chi tiêu cho bản thân.
Một thí nghiệm thú vị được công bố trên tạp chí Science của Giáo sư Elizabeth Dunn tại Đại học British Columbia cho thấy rằng những người tham gia nhận được một khoản tiền và được hướng dẫn chi tiêu cho người khác lại cảm thấy hạnh phúc hơn hẳn so với những người chỉ chi tiêu cho chính mình. Các nghiên cứu về thần kinh học của Jordan Grafman và những người khác cũng chỉ ra rằng hành động cho đi có thể mang lại niềm vui hơn cả việc nhận.
Điều này còn đúng ngay cả với trẻ sơ sinh! Một nghiên cứu gần đây của Lara Aknin và các đồng nghiệp tại Đại học British Columbia cho thấy rằng ngay cả những đứa trẻ mới hai tuổi cũng tìm thấy niềm vui lớn hơn khi cho người khác một món quà thay vì nhận quà cho mình.
Thật đáng ngạc nhiên, xu hướng này được ghi nhận trên toàn thế giới, không phân biệt sự giàu có của quốc gia. Một nghiên cứu khác cho thấy có mối tương quan mạnh mẽ giữa số tiền chi tiêu cho người khác và mức độ hạnh phúc cá nhân—dù thu nhập, hỗ trợ xã hội, tự do cá nhân hay mức độ tham nhũng quốc gia có ra sao.
Có lẽ, điều này chỉ ra rằng hạnh phúc bền lâu không chỉ nằm ở việc làm cho bản thân mình vui vẻ, mà còn trong việc kết nối với người khác và tạo ra sự khác biệt trong cuộc sống của họ. Hãy thử cho đi một chút, và bạn sẽ thấy niềm vui lan tỏa, không chỉ cho người nhận mà cả cho chính bạn!
Sức mạnh của lòng thương xót
Eudaimonia không có nghĩa là bạn phải chi tiền cho người khác.
Bất cứ hình thức hỗ trợ hay giúp đỡ nào cũng có thể góp phần tạo nên hạnh phúc này. Một lý do khiến lòng thương xót có thể nâng cao cảm giác hạnh phúc của chúng ta là nó mở rộng tầm nhìn của chúng ta ra ngoài bản thân. Nghiên cứu cho thấy rằng trầm cảm và lo âu có liên quan đến trạng thái tập trung vào bản thân—cái tôi luôn chiếm lĩnh suy nghĩ: “tôi, bản thân tôi và chính tôi.” Khi bạn làm điều gì đó cho người khác, sự chú ý từ bản thân sẽ chuyển hướng sang người khác. Hãy nhớ lại lần cuối bạn giúp đỡ ai đó; khả năng cao là bạn đã cảm thấy tuyệt vời, bất kể trước đó bạn có cảm thấy thế nào.
Hơn nữa, việc nuôi dưỡng lòng thương xót còn tăng cường cảm giác kết nối với người khác. Một nghiên cứu thú vị chỉ ra rằng việc thiếu kết nối xã hội có tác hại lớn hơn cả béo phì, thuốc lá hay huyết áp cao. Những người cảm thấy kết nối nhiều hơn với người khác thường có tỷ lệ lo âu và trầm cảm thấp hơn và có sự tự tin cao hơn. Họ có xu hướng đồng cảm, tin tưởng và hợp tác nhiều hơn, tạo nên một vòng lặp tích cực giữa sức khỏe xã hội, cảm xúc và thể chất.
Một nghiên cứu của Barbara Fredrickson và Steve Cole tiết lộ một sự thật thú vị: những người tìm kiếm hạnh phúc chủ yếu từ những thú vui thoáng qua có mức độ viêm nhiễm tương tự như những người trải qua căng thẳng mãn tính. Ngược lại, những người tìm thấy niềm vui thông qua các mối quan hệ ý nghĩa và cảm giác có mục đích—những gì chúng ta gọi là hạnh phúc eudaimonic—cho thấy mức độ viêm nhiễm thấp hơn đáng kể. Điều này gợi ý rằng sự thỏa mãn sâu sắc mang lại tác dụng bảo vệ cho sức khỏe của chúng ta.
Tìm kiếm sự cân bằng
Hãy xem hạnh phúc như một bữa ăn: một món tráng miệng thịnh soạn có thể mang lại niềm vui tức thì, nhưng một bữa ăn bổ dưỡng sẽ khiến bạn cảm thấy tràn đầy năng lượng và thỏa mãn. Nếu chúng ta chỉ chạy theo những thú vui ngắn hạn, có thể chúng ta sẽ cảm thấy hào hứng trong một khoảnh khắc, nhưng cuối cùng lại kiệt quệ.
Nghiên cứu của Ryff và Singer (2008) nhấn mạnh rằng việc tích hợp cả hai yếu tố hedonic và eudaimonic vào cuộc sống của chúng ta sẽ dẫn đến sức khỏe tâm lý tốt hơn và sự hài lòng trong cuộc sống. Họ gợi ý rằng việc cân bằng hai hình thức hạnh phúc này sẽ nâng cao sự thịnh vượng tổng thể, tạo nên một trải nghiệm cuộc sống phong phú hơn. Cả hai hành trình tìm kiếm hạnh phúc hedonic và eudaimonic đều có giá trị riêng của chúng; chúng làm phong phú cuộc sống của chúng ta theo những cách khác nhau, và tìm ra sự cân bằng chính là chìa khóa.
Những Bước Đơn Giản Để Nuôi Dưỡng Hạnh Phúc Bền Lâu
Kết Nối Với Người Thân: Hãy dành thời gian cho gia đình và bạn bè. Những cuộc trò chuyện và trải nghiệm ý nghĩa sẽ giúp thắt chặt mối liên kết giữa bạn và những người mình yêu quý.
Cho Đi: Tìm kiếm cơ hội phục vụ cộng đồng. Việc tình nguyện không chỉ mang lại cho bạn cảm giác hạnh phúc mà còn mang đến một mục đích và sự thỏa mãn sâu sắc.
Khám Phá Tâm Linh: Dù là qua tôn giáo, suy ngẫm cá nhân, hay đơn giản là sự yêu thích thiên nhiên và nghệ thuật, việc nuôi dưỡng khía cạnh tâm linh của bạn sẽ thêm chiều sâu cho cuộc sống.
Thực Hành Lòng Biết Ơn: Thường xuyên suy ngẫm về những điều bạn cảm thấy biết ơn. Sự chuyển hướng này sẽ giúp bạn trân trọng những điều thực sự quan trọng.
Tìm Kiếm Sự Phát Triển: Đầu tư vào việc khám phá bản thân và phát triển cá nhân. Theo đuổi những hoạt động thách thức bạn và mang lại cảm giác thành tựu.