Chia sẻ
Cha mẹ cần biết các chiêu trò lừa đảo đang nhắm vào trẻ em
Không chỉ người lớn, trẻ em cũng trở thành “miếng mồi” cho các đối tượng lừa đảo. Chúng thường khai thác đặc điểm tâm lý của trẻ: tò mò, ham vui, thiếu cảnh giác và dễ tin người.
Vừa qua, một bé gái lớp 5 ở TP.HCM bị kẻ gian giả làm bạn học, rủ chơi game rồi xin ảnh cá nhân. Sau đó, đối tượng đe dọa phát tán ảnh nếu không chuyển thẻ cào. Rất may, em đã kể lại cho mẹ và được can thiệp kịp thời.
Tương tự, một nhóm học sinh cấp 2 ở Hải Phòng cùng nhau nộp “phí trúng thưởng” gần 5 triệu đồng để nhận iPad. Đến khi không thấy hàng, cả nhóm mới hoảng hốt. Sự việc khiến phụ huynh và nhà trường phải họp khẩn để chấn chỉnh.
Những vụ việc này cho thấy trẻ em hoàn toàn có thể trở thành “nạn nhân bất đắc dĩ” nếu không được trang bị kỹ năng. Sau đây là một số chiêu trò lừa đảo mà cha mẹ cần biết để cảnh báo cho các bé.
Các chiêu trò lừa đảo hướng đến trẻ em
1. Giả danh người quen, giáo viên, bạn bè
Một học sinh lớp 7 ở Hà Nội kể lại: “Em nhận được tin nhắn qua Zalo, người gửi có ảnh đại diện giống cô giáo chủ nhiệm. Cô nhắn nhờ em mua hộ thẻ cào điện thoại rồi hứa sẽ trả sau. Vì nghĩ đó đúng là cô, em đã lấy tiền tiết kiệm mua thẻ gửi mã.”
Khi phát hiện bị lừa, em vừa mất tiền vừa cảm thấy xấu hổ vì bị bạn bè chọc ghẹo. Đây là thủ đoạn khá phổ biến: kẻ xấu giả danh người thân quen để lấy lòng tin.
2. Dụ dỗ qua game online
Game là thế giới hấp dẫn với trẻ. Nhiều đối tượng lợi dụng điều này để dụ dỗ: hứa tặng vật phẩm hiếm, nạp thẻ miễn phí, hay “hack” đồ trong game. Đổi lại, chúng yêu cầu trẻ cung cấp mật khẩu, số điện thoại hoặc chuyển khoản.
Một vụ việc ở Đà Nẵng từng ghi nhận nhóm thiếu niên bị lừa mất hàng triệu đồng chỉ vì tin vào “người anh trong game” sẽ giúp nâng cấp nhân vật.
3. Trúng thưởng bất ngờ – chiêu trò không mới nhưng hiệu quả
Trẻ nhận được tin nhắn hoặc cuộc gọi báo trúng thưởng iPad, xe đạp điện, đồ chơi điện tử… Muốn nhận quà, phải nộp phí vận chuyển hoặc thuế. Với tâm lý ham vui, nhiều em vội vàng xin tiền ba mẹ để nộp, dẫn đến cảnh “tiền mất, ảo vọng tan”.
4. Cài ứng dụng, xem video gắn mã độc
Nhiều link được gắn kèm dưới dạng “video hoạt hình”, “ứng dụng học tập”, “trò chơi miễn phí”. Trẻ tò mò tải về, không ngờ thiết bị bị cài mã độc, mất dữ liệu hoặc bị kiểm soát camera. Đây là mối nguy hiểm tiềm ẩn lâu dài.
5. Nguy hiểm nhất: Dụ dỗ gặp mặt ngoài đời
Một số đối tượng trò chuyện dài ngày với trẻ qua mạng xã hội, đóng vai bạn bè đồng trang lứa. Sau khi tạo được lòng tin, chúng rủ trẻ ra ngoài gặp mặt. Đây là tình huống cực kỳ nguy hiểm, có thể dẫn đến xâm hại thân thể hoặc bắt cóc.
Hậu quả: Không chỉ mất tiền, trẻ còn tổn thương tinh thần
Dù giá trị vật chất không lớn, hậu quả tinh thần lại đáng lo ngại.
- Mất niềm tin: Trẻ cảm thấy xấu hổ, tự trách, thậm chí không dám chia sẻ với người lớn vì sợ bị la mắng.
- Lo lắng, hoang mang: Một số em rơi vào trạng thái sợ hãi, né tránh giao tiếp sau khi bị dụ dỗ.
- Nguy cơ xâm hại: Khi kẻ xấu có được thông tin cá nhân, chúng có thể đe dọa, tống tiền hoặc phát tán hình ảnh.
Các chuyên gia tâm lý nhấn mạnh: “Một cú sốc tâm lý thời thơ ấu có thể để lại vết hằn lâu dài. Điều đáng lo là nhiều phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến trải nghiệm trực tuyến của con, chỉ khi sự cố xảy ra mới giật mình.”
Vì sao trẻ em dễ trở thành mục tiêu của lừa đảo?
Có ba nguyên nhân chính:
- Trẻ thiếu kinh nghiệm sống: Trẻ chưa đủ khả năng phân biệt thật – giả, an toàn – nguy hiểm.
- Thích được khen, được thưởng: Đây là điểm yếu mà kẻ xấu thường lợi dụng bằng các chiêu trò “trúng thưởng”, “tặng quà”.
- Cha mẹ bận rộn, ít giám sát: Nhiều phụ huynh để con tự do sử dụng điện thoại, máy tính bảng mà không có hướng dẫn hay kiểm soát.
Làm gì để bảo vệ trẻ?
Giải pháp cần đến từ nhiều phía: gia đình, nhà trường, xã hội và chính bản thân trẻ.
1. Gia đình – hàng rào bảo vệ đầu tiên
- Đồng hành, không chỉ giám sát: Thay vì kiểm soát gắt gao, hãy trò chuyện, cùng con khám phá internet. Khi có sự tin cậy, trẻ sẽ chia sẻ nếu gặp sự cố.
- Dạy con nguyên tắc cơ bản: Không chia sẻ mật khẩu, số điện thoại, địa chỉ cho người lạ; không tin vào “quà miễn phí”; nếu có ai rủ ra ngoài, phải báo ngay với ba mẹ.
- Sử dụng công cụ hỗ trợ: Các ứng dụng kiểm soát an toàn trên thiết bị có thể hạn chế nội dung độc hại.
2. Nhà trường – nơi trang bị kỹ năng
- Đưa nội dung “an toàn trên mạng” vào tiết học kỹ năng sống.
- Mô phỏng tình huống thực tế để học sinh tập phản ứng, ví dụ: “Có người lạ nhắn tin trúng thưởng, em sẽ làm gì?”
- Kết hợp phụ huynh trong các buổi tập huấn để thống nhất cách bảo vệ trẻ.
3. Cơ quan chức năng – mạnh tay xử lý
- Xây dựng hệ thống cảnh báo kịp thời về chiêu trò mới.
- Phát động chiến dịch truyền thông rộng rãi, dễ hiểu, hướng đến cả trẻ em.
- Truy quét, xử lý nghiêm các đối tượng lừa đảo để răn đe.
4. Chính bản thân trẻ – học cách tự vệ
- Trẻ cần biết nói “không” và chia sẻ với người lớn khi gặp tình huống bất thường.
- Học kỹ năng tự đặt câu hỏi: “Tại sao người đó lại cho mình quà? Có hợp lý không?”
- Tham gia các buổi trải nghiệm, diễn tập để tăng phản xạ an toàn.
Lời khuyên từ chuyên gia
Các chuyên gia an ninh mạng chia sẻ: “Trẻ em cũng cần được dạy kỹ năng số như cách dạy bơi. Không thể chỉ ngăn không cho trẻ xuống nước, mà phải cho trẻ biết cách bơi, cách tự nổi khi gặp sự cố.”
Ông gợi ý ba bước đơn giản cho trẻ khi đối diện tình huống nghi ngờ:
- Dừng lại – không vội phản hồi hay cung cấp thông tin.
- Nghĩ kỹ – xem tình huống có hợp lý không.
- Hỏi ý kiến – trao đổi ngay với ba mẹ, thầy cô trước khi hành động.
Trong thời đại số, lừa đảo trẻ em không còn là nguy cơ xa xôi mà đã hiện hữu ngay trong mỗi gia đình. Từ những tin nhắn “trúng thưởng” đến các mối quan hệ ảo trên mạng xã hội, kẻ xấu luôn tìm mọi cách để khai thác sự non nớt của trẻ.
Bảo vệ trẻ em không chỉ là nhiệm vụ của riêng gia đình mà là trách nhiệm chung của xã hội. Khi phụ huynh đủ quan tâm, nhà trường đủ chú trọng, cơ quan chức năng đủ mạnh tay và chính trẻ em được trang bị kỹ năng, chúng ta mới có thể dựng lên một “lá chắn” an toàn trước những chiêu trò ngày càng tinh vi.
Như lời nhắn nhủ của một phụ huynh sau khi con bị lừa: “Chúng ta không thể đi theo bảo vệ con 24/24, nhưng có thể trao cho con chiếc ‘la bàn’ để biết hướng nào an toàn, hướng nào nguy hiểm.”
