Bạn có thể đã từng im lặng với ai đó một hoặc hai lần (hoặc thậm chí nhiều hơn thế). Bạn biết đấy — bạn và đối tác của mình cãi nhau nảy lửa và kết thúc bằng cảm giác tổn thương và không có giải pháp. Sau đó, sự im lặng này có thể sẽ kéo dài hơn và thường xuyên hơn.
Sau mỗi cuộc cãi vã, hai bạn có thể không trò chuyện với nhau vài giờ, vài ngày, thậm chí một hai tuần. Và trở thành một phản ứng tự nhiên sau những bất đồng.
Dan Suffoletta, một cố vấn sức khỏe tâm thần tại Self Space Therapy ở Washington, cho biết rằng bạn có thể ngại bày tỏ cảm xúc thật trong các tình huống khó khăn. Aparna Sagaram, nhà trị liệu hôn nhân và gia đình tại Space to Reflect ở Philadelphia, cũng nhận định rằng thái độ này có thể là phản ứng đã ăn sâu khi chứng kiến bố mẹ mình đối xử im lặng với nhau hoặc với chính bạn và các anh chị em.
Có nhiều lý do khiến mọi người chọn cách im lặng, và các chuyên gia tâm lý đã phân tích hành vi này một cách chi tiết.
Im lặng khác với việc cần không gian
Sagaram giải thích rằng sự im lặng là khi bạn quyết định không nói chuyện với ai đó mà không thông báo cho họ biết về điều này. Điều này khác với việc chủ động nói cho người kia biết rằng bạn cần không gian riêng để bình tĩnh lại. Trong trường hợp cần không gian, bạn vẫn truyền đạt lý do và thời gian nghỉ ngơi, còn khi im lặng, bạn hoàn toàn bỏ mặc người kia trong sự hoang mang, không rõ bạn cảm thấy thế nào hay muốn điều gì.
Khi so sánh với quyết định chấm dứt mối quan hệ, im lặng là phản ứng nhất thời dựa vào cảm xúc tức thời, trong khi chấm dứt là quyết định có chủ đích và mang tính lâu dài hơn.
Hành động để khẳng định quyền lực
Những người chọn im lặng thường là người vẫn muốn giữ mối quan hệ với đối phương nhưng muốn thể hiện sự không hài lòng. Suffoletta cho biết, việc im lặng tạo ra một sự “trừng phạt ngầm”, nhằm thu hút sự chú ý của đối phương đến sự không hài lòng của mình. Tuy nhiên, hành động này có thể khiến đối phương cảm thấy bị bỏ rơi, dẫn đến cảm giác tổn thương sâu sắc.
Im lặng không giống như phản ứng đóng băng
Có sự khác biệt giữa việc im lặng có chủ đích và phản ứng đóng băng vì quá sốc hoặc bị choáng ngợp bởi cảm xúc. Trong một số tình huống, người ta có thể rơi vào trạng thái “đóng băng” khi bị kích động mạnh, và điều này không giống với việc cố tình ngừng giao tiếp để thể hiện sự tức giận.
Tác động tiêu cực lên mối quan hệ
Dù bạn im lặng với người thân, bạn bè hay đồng nghiệp, hành động này đều gây tổn thương. Sagaram nhấn mạnh rằng khi bạn làm điều này, đối phương bị đẩy vào trạng thái hoang mang, không hiểu bạn đang nghĩ gì hay cảm thấy ra sao. Điều này khiến họ phải cố gắng đoán ý bạn, có thể dẫn đến sự mệt mỏi hoặc thất vọng.
Việc này cũng tạo ra một thế lực bất đối xứng trong mối quan hệ, khi người kia luôn chờ đợi sự hồi đáp từ bạn. Dẫn đến làm suy yếu sự lành mạnh của mối quan hệ và tạo ra một động lực không bền vững.
Tự hỏi mục đích khi bạn im lặng
Dù im lặng có thể là phản ứng tự nhiên, đặc biệt khi bạn đã quen với nó từ môi trường gia đình, hãy tự hỏi liệu bạn muốn đạt được gì khi không nói chuyện với đối phương. Bạn có muốn họ xin lỗi, bày tỏ sự hối hận hay chứng minh rằng họ quan tâm đến bạn? Nếu đây là điều bạn mong đợi, liệu sự im lặng có thực sự đạt được những điều này?
Có lẽ câu trả lời là không. Thay vào đó, bạn có thể suy nghĩ về các cách tiếp cận hiệu quả hơn như trò chuyện, đặt ra ranh giới rõ ràng hoặc yêu cầu thời gian để bình tĩnh lại.
Im lặng có thể mang lại sự thoải mái tức thì, nhưng không tốt cho mối quan hệ
Sagaram giải thích rằng sự im lặng ban đầu có thể giúp bạn cảm thấy dễ chịu và bảo vệ bản thân khỏi đối đầu trực tiếp. Tuy nhiên, về lâu dài, điều này không giúp mối quan hệ phát triển. Thay vì rút lui hoàn toàn, bạn có thể thông báo cho người kia rằng bạn cần thời gian để bình tĩnh, giúp họ cảm thấy an toàn và được thấu hiểu hơn.
Những cuộc trò chuyện chân thành là điều cần thiết vì sự im lặng không phải là cách tốt để truyền đạt cảm xúc. Ngược lại, nó chỉ là cách khiến người khác tổn thương trong khi bạn cũng không giải quyết được những điều thực sự quan trọng.