Trong thời đại công nghệ bùng nổ, mạng xã hội trở thành nơi giao lưu, chia sẻ của hàng triệu người. Tuy nhiên, đi kèm với sự tiện lợi này, các tin đồn vô căn cứ lại dễ dàng lan truyền rộng rãi, không chỉ gây tổn thương cho cá nhân mà còn ảnh hưởng đến xã hội. Điều đáng buồn là, những người tạo ra và lan truyền các tin đồn hiếm khi hiểu được hậu quả nghiêm trọng mà họ có thể gây ra cho người khác.
Tin đồn trong đời thực và mạng xã hội: Nguy cơ tiềm ẩn
Không chỉ xuất hiện trên mạng xã hội, tin đồn thường xuyên được lan truyền ngay trong cuộc sống đời thường. Những câu chuyện vô căn cứ, được thêm thắt hoặc phóng đại, đôi khi chỉ bắt nguồn từ những hiểu lầm nhỏ nhặt, nhưng lại có khả năng gây thiệt hại lớn.
Người trong cuộc thường không chỉ đối diện với sự tổn thương về tinh thần mà còn gặp phải những rắc rối về công việc, mối quan hệ, và thậm chí cả sức khỏe.
Chị Nguyễn Ngọc Thanh Thảo (TP.HCM) chia sẻ câu chuyện đau lòng về trải nghiệm của bản thân với tin đồn tại khu trọ nơi chị sống: “Mình mới chuyển đến sống ở khu trọ, chưa quen biết mọi người thì xảy ra việc một số người mất đồ. Không biết vì lý do gì, họ nghĩ là mình đã lấy cắp. Lúc đó mình rất bối rối và tổn thương, nhưng không biết phải làm gì. Mình chọn cách im lặng và cố gắng sống đúng với con người thật của mình, vì nếu phản kháng, họ sẽ càng nghĩ mình là thủ phạm.”
Trường hợp của chị Thảo là minh chứng cho thấy, dù tin đồn không có cơ sở, nó vẫn dễ dàng lan tỏa, tạo ra áp lực lớn cho người trong cuộc. Nhiều người khi bị cuốn vào các tin đồn có xu hướng phản ứng một cách cảm tính, từ đó làm cho tình hình càng trở nên phức tạp hơn.
Tác động tâm lý từ tin đồn
Trong chương trình Câu Chuyện Cuộc Sống phát sóng vào lúc 19:50 Thứ Ba, Thứ Năm và Thứ Sáu hàng tuần trên kênh THVL1, chuyên gia tâm lý Cao Kim Thắm, Giám đốc Trung tâm Tâm lý Trị liệu NHC Việt Nam khu vực TP.HCM, nhận định: “Những tin đồn vô căn cứ có thể gây ra các tác động tiêu cực sâu sắc, ảnh hưởng đến danh dự, công việc, và cả mối quan hệ cá nhân của người bị liên quan. Nếu không biết cách bảo vệ bản thân, người trong cuộc dễ rơi vào trạng thái căng thẳng, lo âu kéo dài, thậm chí dẫn đến trầm cảm. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, tin đồn có thể đẩy người ta đến quyết định tiêu cực như tự sát.”
Nhiều nghiên cứu tâm lý học cũng chỉ ra rằng, những người bị ảnh hưởng bởi tin đồn có nguy cơ cao bị tổn thương tinh thần và rối loạn cảm xúc. Theo một nghiên cứu của Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia Mỹ, những người thường xuyên bị công kích bởi những tin đồn thất thiệt có khả năng phát triển chứng rối loạn lo âu cao hơn 30% so với người bình thường. Đây là minh chứng cho thấy, tin đồn không chỉ là những câu chuyện vô hại mà còn là một loại “vũ khí tâm lý” cực kỳ nguy hiểm.
Hành động nào để tự bảo vệ trước tin đồn?
Việc bảo vệ bản thân trước những tin đồn là vô cùng quan trọng. Thạc sĩ Võ Thị Mỹ Duyên, Giám đốc Đào tạo Học viện Kỹ năng Vtalk, cho rằng: “Con người cần học cách đối diện với những quan điểm, nhận định khác nhau từ xã hội. Khi gặp phải tin đồn, điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh, không để cảm xúc chi phối hành động. Nếu cảm thấy cần thiết, hãy lên tiếng để làm rõ vấn đề. Tuy nhiên, trong nhiều tình huống, việc im lặng và chứng minh bằng hành động, giá trị thật của bản thân lại là phương án hiệu quả hơn cả.”
Thạc sĩ Duyên cũng nhấn mạnh rằng, khi đối diện với những lời đồn thổi, mỗi người nên tự nhắc nhở bản thân về giá trị nội tại và hướng tới những mục tiêu tích cực trong cuộc sống. Việc duy trì mối quan hệ tốt đẹp với những người thực sự quan tâm và yêu thương mình sẽ giúp tạo ra môi trường tinh thần vững chắc, giúp vượt qua khó khăn từ những tin đồn.
Tỉnh táo trong việc chia sẻ thông tin
Không chỉ người bị ảnh hưởng bởi tin đồn mới cần phải cẩn trọng, mà mỗi cá nhân trong xã hội cũng cần tỉnh táo khi truyền tải và chia sẻ thông tin. Trong thời đại mà bất kỳ ai cũng có thể trở thành “người phát ngôn” trên mạng xã hội, sự kiểm chứng thông tin trước khi lan truyền là điều cực kỳ cần thiết.
Theo các luật sư cho biết, theo pháp luật hiện hành, việc lan truyền thông tin sai sự thật có thể bị xử lý hình sự nếu gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Các quy định về an ninh mạng hiện nay đã được củng cố nhằm ngăn chặn và xử lý nghiêm khắc những hành vi này. Do đó, không chỉ là vấn đề đạo đức, mỗi người cần phải suy xét kỹ trước khi chia sẻ bất kỳ thông tin nào, đặc biệt là khi liên quan đến danh dự, uy tín của người khác.
Việc chia sẻ các tin đồn vô căn cứ không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống của người bị liên quan mà còn có thể đưa người chia sẻ vào rắc rối pháp lý. Để bảo vệ bản thân và xã hội, việc áp dụng nguyên tắc “kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ” cần được mỗi người tự giác thực hiện.
Sự phát triển của mạng xã hội và thế giới ảo đã tạo điều kiện thuận lợi cho những tin đồn vô căn cứ lan tỏa, từ đó gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm cho xã hội. Tuy nhiên, mỗi cá nhân đều có trách nhiệm trong việc kiểm soát và ngăn chặn sự lan truyền của những thông tin thất thiệt. Hãy chọn cách ứng xử bình tĩnh và sáng suốt, đồng thời bảo vệ giá trị của bản thân và những người xung quanh bằng cách không tham gia vào các cuộc bàn tán vô nghĩa.
Chúng ta cần học cách cảm thông, hiểu rằng không ai hoàn hảo và mỗi người đều có câu chuyện riêng của mình. Thay vì lan truyền những điều tiêu cực, hãy chia sẻ những thông tin hữu ích và tích cực, góp phần xây dựng một xã hội lành mạnh và đáng sống.