Nhận biết và đối phó với sự thao túng của những người tự luyến

Việc bất đồng quan điểm với người khác thường không dễ dàng. Nó có thể mang lại nhiều cảm xúc khó chịu như căng thẳng, tức giận hay buồn bã. Đặc biệt, khi tranh luận với những người có tính tự luyến, tình hình càng trở nên phức tạp hơn. 

Monica Cwynar, một nhân viên xã hội lâm sàng tại Thriveworks ở Pittsburgh, cho biết rằng những người mắc chứng tự luyến thường có xu hướng thao túng và kiểm soát người khác, điều này khiến cho những bất đồng trở nên rất khó khăn.

Chứng Tự Luyến Là Gì?

Chỉ vì một cuộc trò chuyện không suôn sẻ không có nghĩa là người khác chắc chắn mắc chứng tự luyến. Theo Manahil Riaz, một nhà trị liệu tâm lý tại Houston, chỉ khoảng 0,5-5% dân số Hoa Kỳ thực sự mắc chứng rối loạn nhân cách tự luyến (NPD). Điều này có nghĩa là mặc dù một người có thể có những đặc điểm tự luyến như tự cho mình là trung tâm hoặc thiếu sự đồng cảm, nhưng điều đó không nhất thiết đồng nghĩa với việc họ mắc NPD.

Justine Grosso, một nhà tâm lý học chuyên về chấn thương cơ thể, cho biết rằng những người có đặc điểm tự luyến bệnh lý có thể đáp ứng một số tiêu chí sau: thích yêu cầu quyền lợi cho bản thân, thiếu sự đồng cảm, mong muốn được khen ngợi và lợi dụng người khác. Tuy nhiên, không phải người tự luyến nào cũng bao gồm tất cả những đặc điểm trên, họ có thể có một vài đặc điểm trên và điều này được lặp đi lặp lại thường xuyên.

Đây chính là cách để bạn phân biệt người mắc chứng tự luyến và những người bình thường đôi khi đang cố gắng bảo vệ quyền lợi của mình mà thôi.

6 cụm từ mà người tự luyến thường sử dụng để thao túng trong các cuộc tranh luận

Khi bạn phải đối mặt với những người tự luyến trong tình huống tranh luận, có một số cụm từ và hành vi mà họ thường sử dụng, có thể gây rối cho bạn. Dưới đây là một số ví dụ điển hình:

“Bạn đang phản ứng thái quá.”

Những người mắc chứng tự luyến có thể liên tục bác bỏ hoặc phủ nhận cảm xúc của bạn để tránh phải chịu trách nhiệm. Những cụm từ như “bạn đang phản ứng thái quá” có thể khiến bạn cảm thấy nghi ngờ bản thân và cảm xúc của mình, dẫn đến việc rút lại các khiếu nại.

“Tôi không tức giận, chỉ có anh/em tức giận.”

Họ thường sử dụng cơ chế phòng vệ gọi là sự phóng chiếu, tức là phủ nhận cảm xúc của chính mình và đổ lỗi cho bạn. Nếu bạn đang tranh cãi, họ có thể nói rằng bạn mới là người tức giận, mặc dù thực tế là họ đang la hét và chỉ trích bạn.

“Tôi không thể tin là anh lại tấn công tôi, tôi lúc nào cũng bị đổ lỗi.”

Những người tự luyến thường cảm thấy mình là nạn nhân trong mọi tình huống. Họ có thể nói những câu như “Tôi không thể tin là anh lại tấn công tôi như thế này” để thao túng cảm xúc của bạn, khiến bạn cảm thấy có lỗi hoặc trách nhiệm.

“Nếu anh yêu em, anh sẽ làm điều này.”

Trong các cuộc xung đột, người tự luyến có thể thao túng bạn bằng cách sử dụng ngôn ngữ kiểm soát. Những câu như “Nếu anh yêu em, anh sẽ…” nhằm mục đích làm cho bạn cảm thấy có nghĩa vụ phải hành động theo mong muốn của họ.

Câu nói này thường được dùng trong các cặp đôi. Vì thế, nếu thỉnh thoảng, người yêu bạn có sử dụng thì không hẳn đối phương là người tự luyến. Tuy nhiên, nếu họ thường xuyên sử dụng nó để yêu cầu bạn nhượng bộ, dỗ dành, làm theo ý muốn của mình thì đây không phải dấu hiệu tốt của một mối quan hệ lành mạnh.

Bạn cần phải trao đổi để tìm hiểu xem, đối phương có thực sự là một người tự luyến hay không để có cách hành xử phù hợp.

“Anh phải biết là em buồn chứ.”

Họ có thể mong đợi bạn đọc được suy nghĩ và cảm xúc của họ mà không cần giao tiếp rõ ràng. Những câu nói như “Bạn nên biết là tôi đang tức giận” không chỉ khiến bạn cảm thấy áp lực mà còn có thể làm tổn hại đến sức mạnh cá nhân của bạn.

Cũng như ở trên, đây có thể là một câu nói dằn dỗi của người yêu khi bạn không đáp ứng được kỳ vọng của cô ấy về mặt tình cảm. Vì thế, cần trao đổi thẳng thắn để tìm hiểu nhu cầu của đối phương. Nếu đối phương từ chối trao đổi và nhất quyết bắt bạn phải tự hiểu thì có thể bạn gặp phải một người mắc chứng tự luyến.

Diễn đạt dài dòng không đi thẳng vào vấn đề

Những người này có thể sử dụng nhiều từ ngữ phức tạp và không liên quan để làm bạn bối rối. Họ có thể nói rất nhiều mà không thực sự đề cập đến vấn đề chính, khiến bạn quên mất lý do của cuộc tranh cãi.

Tại sao khó thương lượng với một người tự luyến?

Khi tranh cãi với một người tự luyến, thường sẽ không có sự thương lượng nào. Người này chỉ muốn đạt được mục tiêu của mình mà không quan tâm đến nhu cầu hay mong muốn của bạn. Họ không tìm kiếm một giải pháp hợp lý, mà chỉ muốn kiểm soát cuộc trò chuyện và tình hình.

Cách thoát khỏi sự thao túng của người tự luyến

Đối phó với những người tự luyến có thể rất khó khăn và căng thẳng. Điều quan trọng là bạn phải chăm sóc bản thân. Riaz khuyến nghị rằng việc tìm kiếm sự hỗ trợ từ một nhà trị liệu có thể giúp bạn nhận ra những khó khăn mà bạn đang phải trải qua. Họ có thể giúp bạn xác định cách thức xử lý mối quan hệ này và ảnh hưởng của nó đến cuộc sống của bạn.

Ngoài ra, việc đặt ra ranh giới rõ ràng là rất quan trọng. Nếu người đó là một phần trong cuộc sống của bạn, hãy chắc chắn rằng bạn bảo vệ bản thân bằng cách thiết lập những ranh giới cần thiết. Cwynar nhấn mạnh rằng việc có những giới hạn này sẽ giúp bạn duy trì một mối quan hệ lành mạnh hơn.

Kết Luận

Mặc dù việc bất đồng quan điểm với người khác luôn khó khăn, việc đối phó với những người mắc chứng tự luyến còn khó khăn hơn nhiều. Hiểu được những hành vi và cụm từ mà họ thường sử dụng có thể giúp bạn cảm thấy tự tin hơn trong những tình huống căng thẳng. Hãy nhớ rằng, bạn không đơn độc trong cuộc chiến này, và việc chăm sóc bản thân luôn phải được ưu tiên hàng đầu.

Theo Huffpost