Trẻ em, đặc biệt ở độ tuổi nhỏ, thường có xu hướng tập trung vào bản thân. Tuy nhiên, cách chúng ta – những người lớn – giao tiếp với trẻ lại có thể trở thành công cụ giúp chúng học cách nghĩ đến người khác và dần phát triển lòng đồng cảm khi trưởng thành.
Amy McCready, nhà sáng lập Positive Parenting Solutions và tác giả cuốn sách The ‘Me, Me, Me’ Epidemic — A Step-by-Step Guide to Raising Capable, Grateful Kids in an Over-Entitled World, chia sẻ:
“Tất cả chúng ta đều muốn nuôi dạy những đứa trẻ biết quan tâm. Lòng đồng cảm không chỉ giúp trẻ kết nối với mọi người xung quanh mà còn tạo nền tảng vững chắc để chúng xây dựng mối quan hệ và hiểu về thế giới.”
Lòng Đồng Cảm Là Gì, Và Tại Sao Trẻ Cần Học Điều Này?
Lòng đồng cảm là khả năng nhận biết và hiểu được cảm xúc của người khác. Ann-Louise Lockhart, nhà tâm lý học nhi khoa và huấn luyện viên phụ huynh tại A New Day Pediatric Psychology, giải thích:
“Trẻ em thực hành sự đồng cảm thường có xu hướng thể hiện lòng tốt, linh hoạt trong nhiều tình huống và dễ thích nghi với môi trường. Những kỹ năng này không chỉ cần thiết cho sức khỏe cảm xúc mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến thành công của trẻ trong cuộc sống sau này.”
Trong thế giới số hóa ngày nay, nơi tương tác trực tiếp ngày càng ít, lòng đồng cảm trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Michele Borba, tác giả cuốn sách UnSelfie: Why Empathetic Kids Succeed in Our All-About-Me World, nhấn mạnh:
“Cha mẹ cần chủ động giúp con xây dựng lòng đồng cảm thông qua những khoảnh khắc nhỏ trong cuộc sống hàng ngày.”
7 Cụm Từ Nên Nói Với Trẻ
1. “Con cảm thấy thế nào?”
Hãy bắt đầu từ việc giúp trẻ gọi tên cảm xúc của mình. Với trẻ nhỏ, bạn có thể tập trung vào bốn cảm xúc cơ bản: vui, buồn, giận dữ, sợ hãi. Khi trẻ lớn hơn, việc hỏi “Con cảm thấy thế nào?” sẽ giúp chúng tự nhận diện cảm xúc.
2. “Con nghĩ họ cảm thấy thế nào khi chuyện đó xảy ra?”
Khi trẻ đã hiểu về cảm xúc của mình, hãy khuyến khích trẻ đặt mình vào vị trí của người khác. Câu hỏi này không chỉ giúp trẻ rèn luyện khả năng nhìn nhận từ góc độ của người khác mà còn khơi dậy lòng trắc ẩn.
3. “Con có thể làm gì để giúp họ cảm thấy tốt hơn?”
Hãy dạy trẻ rằng đồng cảm không chỉ là thấu hiểu mà còn là hành động. Những việc nhỏ như vẽ một bức tranh, xin lỗi bạn bè hoặc giúp đỡ hàng xóm sẽ giúp trẻ học cách quan tâm và chủ động hỗ trợ người khác.
4. “Nghe có vẻ như họ đang trải qua một ngày khó khăn. Con nghĩ họ cần gì?”
Câu hỏi này giúp trẻ học cách nhìn nhận nhu cầu của người khác, đồng thời phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề.
5. “Mẹ thấy con buồn. Con có muốn nói chuyện về điều đó không?”
Việc thừa nhận cảm xúc của trẻ giúp chúng hiểu rằng cảm xúc của mình quan trọng và được tôn trọng. Điều này cũng tạo không gian an toàn để trẻ chia sẻ.
6. “Con có nhớ lúc nào con cũng cảm thấy như vậy không?”
Liên hệ cảm xúc của người khác với trải nghiệm cá nhân giúp trẻ dễ dàng hiểu và đồng cảm hơn.
7. “Cảm thấy buồn/tức giận về điều đó là hoàn toàn bình thường.”
Những cụm từ này giúp trẻ chấp nhận cảm xúc của mình mà không thấy xấu hổ hay bị phán xét.
Cần Tránh Nói Gì Với Trẻ?
Hãy hạn chế các cụm từ mang tính bác bỏ hoặc phán xét cảm xúc của trẻ, chẳng hạn như:
- “Đừng buồn nữa, chuyện không có gì to tát.”
- “Tại sao con lại làm thế?”
- “Chuyện đó không phải việc của con.”
Những lời nói này không chỉ làm giảm sự tò mò cảm xúc của trẻ mà còn khiến trẻ e dè khi chia sẻ cảm giác thật.
Lòng Đồng Cảm Được Nuôi Dưỡng Từ Những Điều Bình Dị
Lòng đồng cảm không phải điều có thể học được trong một ngày. Borba gợi ý rằng việc đọc sách, quan sát cảm xúc của các nhân vật trong truyện, hay thậm chí đơn giản là trò chuyện về biểu cảm của mọi người ở nơi công cộng đều là cách giúp trẻ xây dựng kỹ năng này.
“Hãy biến mọi khoảnh khắc trong cuộc sống thành cơ hội để trẻ học cách cảm nhận và hiểu về người khác. Đó chính là chìa khóa để nuôi dưỡng những đứa trẻ đồng cảm.”
Theo HuffPost
